;METADATA
;title{नानार्थमञ्जरी}
;author{राघव}
;bookFullName{Nānārthamanjarī of Rāghava}
;bookSeriesDetails{Sources of Indo-Aryan Lexicography Vol. 9}
;editor{Prof. K. V. Krishnamoorthy Sharma}
;editorQualifications{Vyākaraṇa Vidvān (Mysore), Śāstrī}
;publisher{Published by Dr. S. M. Katre, for the Deccan College Post-Graduate and Research Institute, Yervada, Poona 6.}
;pressDetails{M. N. Chapekar, Aryasamskriti Mudranalay, Poona 2.}
;publicationYear{1954 A.D.}
;dataEntryBy{Dr. P. Srinivas, Lecturer in Vyakarana, S.V.V.V.S.College, Bowenpally, Secunderabad, A.P.500011 as part of Sansknet Project - retrieved from https://www.wilbourhall.org/sansknet/index.html}
;dataEntryEmail{kasturinsahiti@gmail.com}
;proofReadBy{Dr. Dhaval Patel}
;proofReaderEmail{drdhaval2785@gmail.com}
;annotatedBy{}
;annotatorEmail{}
;version{0.1.0}
;projectDetails{This project is aimed at creating a database and related software tools to access Indian koshas, both online and offline. The project is funded by generous donation of Shree Ramkrishna Knowledge Fondation, Surat.}
;projectWebPage{http://github.com/sanskrit-kosha/kosha}
;emailTo{drdhaval2785@gmail.com}
;description{}
;shortCode{NNMR}
;funding{Shree Ramkrishna Knowledge Foundation.}
;licence{GNU GPL v3.0}
;credits{1. Sansknet project for providing us the data in custom font. 2. Dr. Dhaval Patel for proof reading the data.}
;dataFormatDetails{See https://github.com/sanskrit-kosha/kosha/blob/master/docs/annotation_thoughts.md for details.}
;editorialChanges{}
;nymic{homo}
;pagenum{true}
;linenum{true}
;chapterArrangements{kanda holds varga.}
;newVerseNumbersAtChangeOf{never}
;newLineNumbersAtChangeOf{never}
;version0.0.1{19 February 2019}
;version0.0.2{04 September 2019}
;version0.0.3{08 September 2019}
;version0.0.4{08 September 2019}
;version0.1.0{08 September 2019}
;version0.2.0{}
;version0.2.1{}
;version0.2.2{}
;version0.3.0{}
;version0.3.1{}
;version0.3.2{}
;version0.3.3{}
;version0.3.4{}
;version0.3.5{}
;version0.3.6{}
;version1.0.0{}
;CONTENT
;p{0001}
;c{श्रीराघवविरचिता}
;c{नानार्थमञ्जरी}
समस्तविद्यावेत्तारं सुमुखं श्रीविनायकम् ।
अज्ञानतिमिरादित्यं विघ्नघ्नं नौमि सन्ततम् ।
विश्वादीनि समाहृत्य बालानां ज्ञानसिद्धये ।
कविना राघवेणाद्य कृता नानार्थमञ्जरी ।
;l{0005}
विश्वप्रकाशो गोपालः शेषकारो धनंजयः ।
शब्दार्णवो वैजयन्ती सूर्यो रुद्रश्च यादवः ।
प्रतापो भागुरिर्दण्डी रभसश्च हलायुधः ।
सुभूतिर्हरिविष्णू च वररुच्यमरोत्पलाः ।
अजयः शाश्वतश्चैते उच्यन्ते पण्डितैः पुरा ।
;k{अजन्तवर्गः}
;l{0010}
ऊँ प्रश्नेऽङ्गीकृते रोषे प्रौढे ब्रह्मणि चाव्ययम् ।
अः स्याद् ब्रह्मणि विष्ण्वीशकूर्माङ्कणरणेषु च ।
गौरवेऽन्तःपुरे हेतौ भूषणेऽङ्घ्रावुमेज्ययोः ।
आ प्रगृह्ये स्मृतौ वाक्ये परितापे पितामहे ।
घटे भावे च आस्तु स्यादव्ययं कोपपीडयोः ।
;l{0015}
आङीषदर्थेऽभिव्याप्तौ सीमार्थे धातुयोगजे ।
इर्वितर्के स्मरे हारे फणरत्नद्युतौ पुमान् ।
;p{0002}
अग्रे करेणुकक्ष्यान्ते गुहायां शशितेजसि ।
ईर्वारिजदले लक्ष्म्यां वाण्यां कमलकेसरे ।
उः शंभौ क्षत्रिये नेत्रे हरमौलौ हरावपि ।
;l{0020}
ऊः स्याच्छुचीन्द्वोः पुरुषे राजपुत्रे गले सुरे ।
प्राङ्क(ङ्ग)णोपमयोः पूर्णकुम्भे वणिजि रक्षणे ।
ऋः कुञ्जरे शिखरिणि विभेदे देवमातरि ।
भावे देवरिपौ नद्यां सुरायां विवरे दिवि ।
ऋ दृष्ट्यां चिकुरे वाताशने विगतसंपदि ।
;l{0025}
हिमपद्मदितिस्वर्गधनभूषाभुजाम्बुषु ।
लृः कुलीरे कपेर्दन्ते हस्तिनामपि दंष्ट्रके ।
स्वर्गादित्योर्लिप्तगात्रे गतनप्तरि रक्षसि ।
लॄ तु स्यात्कृकलासेन्द्रावङ्केऽक्ष्णि मकरे सुरे ।
लीलागते लोचनास्थ्नि नागमातरि मातरि ।
;l{0030}
एकारस्तेजसि जले रात्रौ हर्म्योदरे हरौ ।
व्योम्न्येकादशसंख्यायां दिनादौ मणिकुट्टिमे ।
ऐ हस्ते दिङ्मुखे वाते हरेऽद्रिशिखरे त्वचि ।
ओ वारिजे जले कुड्ये श्रीदमेघेन्दुयोनिषु ।
शक्रे जीवे विरिञ्चे स्यादौः स्कन्दे गणनायके ।
;l{0035}
विशुद्धाङ्गेन्दुकलयोरनन्ते सिद्धपुष्पके ।
अंशब्दो वक्रवाक्येऽतिदीर्घेऽञ्जलिनियोगयोः ।
सप्तस्वरादिमाने च परज्योतिषि च स्मृतम् ।
अः शिखायां सिद्धमन्त्रे प्रगाहेऽर्के रथार्वणि ।
;p{0003}
चक्रे कुक्कटमूर्ध्नीन्दुबिम्बे ब्रह्मेशविष्णुषु ।
;c{इति राघवीयनानार्थमञ्जर्यां अज्वर्गः परिसमाप्तः ।}
;k{कान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरकान्ताः}
;l{0040}
को ब्रह्मण्यर्कवाय्वग्निशमनस्वर्गकेकिषु ।
विष्णावाहतशब्देऽब्धौ धियां शुक्ले वसौ द्युतौ ।
कं शिरोम्बुसुखेषु स्यात्तत्रैव च कमव्ययम् ।
किं प्रश्नाक्षेपकुत्सासु वितर्के क्लीबमव्ययम् ।
कुः स्त्री भूम्यां च पापेऽल्पे कुत्सायां वारणेऽव्ययम् ।
;c{इत्येकाक्षरकान्ताः ।}
;v{द्व्यक्षरकान्ताः}
;l{0045}
अर्कोऽर्कपर्णे स्फटिके ताम्रे सूर्ये दिवस्पतौ ।
ज्येष्ठभ्रातरि शुक्लेऽर्कपादपे च पुमान्भवेत् ।
मर्कस्तु काङ्क्षोहाकर्मभेदे पुष्करवायुषु ।
कर्की कर्कटके राशौ स्त्रियां कर्कस्तु मल्लके ।
घटभेदाग्निमुकुरसिताश्वकृपणेष्वपि ।
;l{0050}
कङ्कस्तरङ्गे गुप्ते च गृध्रे काके युधिष्ठिरे ।
कूले मधुरिपौ कोके पिके वैवस्वतेऽप्यथ ।
मुनिवल्मीकयोः शैले नाकुः स्यात्पुंसि कथ्यते ।
त्रिलिङ्गे काकुशब्दस्तु ध्वनिवैरूप्यसंभवे ।
गायकानां कण्ठदोषे कच्चिदर्थेऽव्ययं पुनः ।
;l{0055}
अङ्कः स्थानान्तिकक्रोडभूषणोत्सङ्गलक्ष्मसु ।
मन्तौ नाटकविच्छेदे चित्रयुद्धे च रूपके ।
टङ्कोऽस्त्री टङ्कणे गुल्फे काणान्तरखनित्रयोः ।
;p{0004}
कोशेऽश्मदारणेऽपि स्याज्जङ्घायां मासि कथ्यते ।
न्यङ्कुर्गुरुकुलस्थायिशिष्ये नेममुनौ मृगे ।
;l{0060}
शङ्कुः पर्णसिराजाले यादोभेदसुसंख्ययोः ।
स्थाणौ शक्तित्रये कीले मेहने च पुमानयम् ।
शङ्कातिरेकयो रेकः पाको जरसुनिष्ठयोः(?) ।
अर्भके पचनेऽपि स्याल्लोकस्तु भुवने जने ।
श्लोको यशसि पद्ये च शोकः शृङ्गानुक्रोशयोः ।
;l{0065}
दुःखे पादरसेऽपि स्यान्नाकः स्वर्गान्तरिक्षयोः ।
चक्रवाके वृके कोकः शक्रो गोमयदेशयोः ।
किकी चाषे द्रव्यभेदे स्त्रियां केका शिखिस्वने ।
मुष्कोऽण्डकोशे मोक्षे द्रौ रोको रश्मौ बिलेऽपि च ।
शङ्का वितर्कभययोरस्पर्शनविनाशयोः ।
;l{0070}
लङ्का रक्षःपुरीशाखाशाकिनीकुलटासु च ।
ढक्का कुल्याशीघ्रवाद्यामृगाङ्काङ्गेषु गौरवे ।
अकोऽद्रौ दुरिते क्लेशे ओकोऽस्त्री मन्दिरेऽऽश्रमे(ये) ।
शल्कोऽस्त्री शमले पापे डम्भे च शकलेऽपि च ।
निष्को निर्गमदीनारस्वर्णोरोभूषणेषु च ।
;l{0075}
साष्टे शते सुवर्णानां गाङ्गेयेऽपि पुमान्पले ।
वल्कं तु वल्कलेऽपि स्याच्छौकं गतिशुकौघयोः ।
भेकस्तु कातरे भेको मण्डूकेऽपि च कथ्यते ।
चन्द्रे भूम्यां त्रिकः पुंसि त्रये पृष्ठाधरे त्रिकम् ।
;p{0005}
पुष्पभेदे बको रक्षःपक्षियक्षानलेषु च ।
;l{0080}
कीरे दुःशासनापत्ये शोणके व्यासनन्दने ।
शुकः शुकं तु शैरीषकुसुमग्रन्थिपर्णयोः ।
त्रिष्वल्पे चातके पुंसि स्तोको राकस्तु पूषणि ।
राका नवरजाकान्त्योः पूर्णचन्द्रतिथावपि ।
शाकः पक्तौ वृक्षभेदे भूपद्वीपविशेषयोः ।
;l{0085}
काका तु स्त्री हरीतक्यां पङ्कोऽस्त्री कर्दमैनसोः ।
किष्कुर्हस्ते वितस्तौ च प्रकोष्ठे कुत्सितेऽपि च ।
नल्वेऽथ पापे कल्कोऽस्त्री गुल्मे विट्किट्ट(?)दम्भयोः ।
छेकोऽभिज्ञप्रासगृहासक्तपक्षिमृगेषु च ।
अवाचि वानरे मूक एके मुख्यान्यकेवलाः ।
;l{0090}
शुल्कं घट्टादिदेये स्याज्जामातुर्बन्धकेऽपि च ।
;c{इति व्द्यक्षरकान्ताः ।}
;v{त्र्यक्षरकान्ताः}
आलोको दर्शने द्योते प्रबोधे वन्दिभाषणे ।
करकः पक्षिभेदे स्यात्कमण्डलुकरङ्कयोः ।
डाडिमाक्रोशहस्तेषु पुं स्त्रियां तद्घनोपले ।
करङ्को मस्तकास्थ्नि स्यान्नाळिकेरफलास्थनि ।
;l{0095}
क्षेप्त्यसातकयोः (?) खड्गे कङ्कपत्रे च सायकः ।
जम्बुकः क्रोष्टृवरुणनीचेष्वप्यथ पेचकः ।
उलूके करिणः पुच्छमूलोपान्ते च कथ्यते ।
पृथुकश्चिपिटे बाले चानकः स्वनदम्बुदे ।
भेर्यां मृदङ्गे पटहेऽप्यथ लोहापवादयोः ।
;l{0100}
कलङ्कोऽङ्के कीटके स्यात्तक्षकस्तु भुजंगमे ।
;p{0006}
वर्धकावथ पिण्याकस्तिलकल्के च कुङ्कुमे ।
हिङ्गौ च सिल्हकेऽपि स्याद्बाह्लीको विषयाश्वयोः ।
देशभेदे च तत्क्लीबं हिङ्गौ कुङ्कुमवीरयोः ।
गाण्डीवेऽपि पुलाकस्तु संक्षेपे भक्तसिक्थके ।
;l{0105}
तुच्छधान्ये वृश्चिकस्तु राश्योषधिविशेषयोः ।
शूककीटेऽपि प्रतीकः प्रतिकूले स्त्रियामयम् ।
एकदेशे तु पुंस्येव भूतिकं तु नपुंसके ।
स्याद्भूनिम्बे भूस्तृणे च खर्जूरतृणदीप्ययोः ।
[ ज्योत्स्निकायां च घोषे च कोशातक्यध्वनि स्मृतम् । ]
;l{0110}
कौशिको मुनिभेदे च नकुले शक्रघूकयोः ।
उद्गातरि कुशाजीवे कोशवत्यहितुण्डिके ।
गुग्गुलावप्यथ नदीकात्यायिन्योस्तु कौशिकी ।
रुक्तापशङ्कास्वातङ्कः स्तबकोऽध्यायगुच्छयोः ।
स्वल्पे दरिद्रे नीचे स्यात्क्षुल्लकस्तु त्रिलिङ्गके ।
;l{0115}
स्याद्वर्तिके नवदले वर्तकोऽश्वखुरे विशि ।
दीपकः स्यादलंकारे यवान्यां जीरकेऽपि च ।
दीपे च दीपनीयां(?) चाजमोदशिखिचूडयोः ।
पीडार्थेऽपि व्यलीकं स्यादपराधेऽप्रियेऽनृते ।
कामजे पीनसे क्रौर्येऽकार्ये वैलक्ष्यतथ्ययोः ।
;l{0120}
अलीकं त्वप्रिये स्वर्गे संघेऽनृतललाटयोः ।
अनूकमस्त्रियां वंशे शीले च गतजन्मनि ।
पिनाकः शिवशूले स्यात्तस्य बाणासनेऽपि च ।
स्त्रियां स्याद्धेनुका वाजियोषित्यपि पशौ गवि ।
;p{0007}
भवान्यां च कृपाण्यां च प्रसूताकरियोषितोः ।
;l{0125}
क्षुरिकायां कालिका तु दिवाकीर्त्यां च शिल्पके ।
मेघजाले यातनायां वृत्तौ नटनयोषिति ।
दोषे स्वर्णादिधातूनां कृष्णावृद्धिसुरासु च ।
क्रमदेये वस्तुमूल्ये योगिन्यम्बिकयोरपि ।
पटोलशाखारोमालिमांसीज्याकालिमाचिषु(?) ।
;l{0130}
धूसर्यां नवमेघे च ततः कर्णविभूषणे ।
कर्णिका करिहस्ताग्रे करमध्याङ्गुलावपि ।
सूक्ष्मवस्तुन्यग्निमान्द्ये क्रमुकादिच्छटांशुके ।
ताटङ्के वर्तुले पद्मबीजकोश्यां त्रिषूत्तरे ।
कटकोऽस्त्री राजधान्यां राशौ सानुनितम्बयोः ।
;l{0135}
सूच्यग्रे वलये दन्तावलानां दन्तमण्डले ।
सामुद्रलक्षणे चाथ जल्पाको मुकुरे पुमान् ।
मेचकस्तिमिरे कृष्णवर्णे स्याद्वाच्यलिङ्गकः ।
ताटङ्कोऽस्त्री परीणाहे विटङ्के कर्णवेष्टने ।
लम्पाको लम्पटे देशे ज्योतिषग्रन्थसंज्ञिते ।
;l{0140}
किंपाकस्तु फले मूले पावकः पावनेऽनले ।
विपाकः कीर्त्यते स्वादौ परिणामे च दुर्गतौ ।
निपाकः पचने स्वेदेऽप्यसत्कर्मफलेऽपि च ।
पालिकाङ्कुरपात्रे स्यादुलूको राजघूकयोः ।
बालिका पिञ्छजाले स्यात्कन्यायां कर्णभूषणे ।
;p{0008}
;l{0145}
मोचकः कदलीशिग्रुनिर्मोचकविरागिषु ।
अशोको वञ्जुले माने द्रमनिःशोकयोर्मतः ।
वर्तते कटुरोहिण्यामथ क्रूरे च कामुके ।
भयहीने कलौ पुं स्यादभीकः प्रोच्यते ततः ।
आह्निकं नित्यवृत्तौ स्याद्भोजने नित्यकर्मणि ।
;l{0150}
हुडुको वाद्यभेदे स्याद्दात्यूहे मदवर्तने ।
सृदाकुरनिले वज्रे दवाग्नौ प्रतिसूर्यके ।
तूलिका कथिता लेख्यकूर्चिकातूलशय्ययोः ।
अनीकस्तु रणे सैन्ये संदेहेऽपि च कथ्यते ।
नवके दुर्जनेऽपि स्यादंशुकं नेत्रवस्त्रयोः ।
;l{0155}
वार्धकं वृद्धसंघाते वृद्धत्वे भाववृन्दयोः ।
कौतुकं त्वभिलाषे स्यादुत्सवे नर्महर्षयोः ।
हस्तसूत्रे च कुतुके तवकः कपटेऽपि च ।
भूमिका रचनायां स्यान्मूर्त्यन्तरपरिग्रहे ।
नायको नेतरि श्रेष्ठे हारमध्यमणावपि ।
;l{0160}
पताकोऽस्त्री वैजयन्त्यां तत्पटश्रेष्ठयोरपि ।
आशङ्का नाशसंकोचभयतर्कग्रहेषु च ।
कोरकं कुड्मलेऽपि स्यात्तक्कोलकमृणालयोः ।
शङ्खकं वलये कम्बुनिधिसंख्यानखेषु च ।
मणौ शीथौ शिथुवने नरकं मद्यभाजने ।
;p{0009}
;l{0165}
निरये चाथ पुंसि स्याद्रासिको दक्षिणेऽपि च ।
वर्णकोऽस्त्री प्रकारे स्याच्चन्दनेऽङ्गविलेपने ।
चन्द्रको मेचके चन्द्रे भूषणे बर्हबिन्दुके ।
नालीकं कमले शल्ये बाणेऽपि स्यादथोच्यते ।
वंशनाले च द्रोणीको निर्मोकः परिमोचने ।
;l{0170}
तमालपत्रे श्रेष्ठे च पादपे तिलकः पुमान् ।
स्याद्दाम्भिकः कौक्कुटिके वञ्चकेऽप्यथ गैरिकम् ।
स्वर्णेष्टकादावलकः पुरोलम्बनकुन्तले ।
कलिका कोरके हर्षे लासकः पञ्जरेऽस्त्रियाम् ।
नटयोषित्कुथो(?) धूर्ते जम्बुके भाषितेऽपि च ।
;l{0175}
अव्यक्तमधुरे श्रेष्ठे वञ्चकः परिकीर्तितः ।
घुटिका तु महारत्ने पिण्डे बद्धरसे मणौ ।
लुब्धकः पुंसि शबरे चान्द्रायामभिलाषिणि ।
पर्यङ्कश्चापि पर्यङ्के मञ्चे परिकरेऽपि च ।
कलङ्कः कृष्णवर्णे स्यात्तमाले तिलकेऽपि च ।
;l{0180}
अंशुकं सूक्ष्मवस्त्रे स्यात्परिधानोत्तरीययोः ।
किरणानां समूहे च मुखवस्त्रे तदिष्यते ।
जालकं पद्मके व्यूहे आनाये भूषणेऽनृते ।
बिन्दौ वागुरिके पुंसि गवाक्षे क्षारकेऽपि च ।
कनीनिकायां नक्षत्रे मोक्षे स्यात्तारका स्त्रियाम् ।
;l{0185}
पिटकस्त्रिषु बृन्देऽपि पेटके चाथ जालिकः ।
किराते धीवरे हर्म्येन्द्रजालादियुतेऽपि च ।
खेटकौ ग्रामफलकौ गुरौ देश्ये च देशिकः ।
किञ्जल्कः पद्मरेणौ स्यात्केसरेऽपि च कथ्यते ।
;p{0010}
अन्धेऽप्यनेडमूकः स्यात्कीचको दैत्यवंशयोः ।
;l{0190}
कुलिकः स्यात्कुलश्रेष्ठेऽप्यंशभागौ तु वण्टकः ।
कूर्चिका क्षीरविकृतौ कर्पर्यां दार्विकापि च ।
भूतिका चापि भूनिम्बे पुष्पकं कुसुमाञ्जने ।
पुष्पकं तु रथे वृक्षे चातको हरिणे खगे ।
कुञ्चुकी वारवाणेऽहावुत्सुको द्वेषगर्वयोः ।
;l{0195}
स्यान्मृगाङ्कः कालकण्ठे सितकैरवचन्द्रयोः ।
प्रतीकोऽवयवेऽपि स्यात्प्रतिकूलेऽपि चार्थवत् ।
गुलिको मन्दतनये रसबद्धास्त्रदेशयोः ।
दिङ्नागे चाथ गणको ज्योतिषज्ञलिपिज्ञयोः ।
गणिका वृक्षभेदे स्यात्स्त्रियां वारस्त्रियामपि ।
;l{0200}
कटुतुम्ब्यां शुभ्रवेणाविक्ष्वाकुर्नृपतौ स्मृतः ।
;c{इति त्र्यक्षरकान्ताः ।}
;v{चतुरक्षरकान्ताः}
कलहंसे च कारण्डे चातुरीकः पुमानयम् ।
माताङ्गिकः करिशिशौ भवान्यामपि तत्स्त्रियाम् ।
ज्योत्स्निकायां पटोले च घोषे कोशातकी ततः ।
सालावृकः कपिकोष्टुश्वानेषु खदिरे सिते ।
;l{0205}
श्रीपर्ण्यां सोमवल्कः स्यादथ बुद्धे विनायकः ।
गुरौ च गरुडे विघ्नराजेऽप्युत्कलिकः पुमान् ।
स्यात्कल्लोले कुड्मले च वल्लर्युत्कण्ठयोरपि ।
लालाटिकः प्रभोर्भावदर्शी कार्याक्षमश्च यः ।
;p{0011}
पुण्डरीको व्याघ्रभेदे दिग्गजेक्षुद्रुभेदयोः ।
;l{0210}
पुंनपुंसि सितच्छत्रे सिताम्भोजेऽपि कीर्तितम् ।
जैवातृकः कृशे चन्द्रे भैषज्यायुष्मतोरपि ।
सौगन्धिकं तु चाक्षुष्ये(?) कल्हारेऽपि प्रचक्ष्यते ।
नर्मवाक्परिहासे च स्त्रियामेव मधूलिका ।
;c{इति चतुरक्षरकान्ताः ।}
;k{खान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरखान्ताः}
अथ कामजले(?) खः स्यात्खा स्त्री नखरतीक्ष्णयोः ।
;l{0215}
खमिन्द्रिये सुखे स्वर्गे शून्यबिन्दौ विहायसि ।
कृपानक्षत्रसंवेशतन्द्रीशान्तरसेषु च ।
कुणिसंभेदगरुडक्षेत्रखड्गपुरीष्वपि ।
;c{इत्येकाक्षरखान्ताः ।}
;v{द्व्यक्षरखान्ताः}
शिखा स्यादग्रमात्रेऽग्निज्वालायां च स्त्रियां भवेत् ।
लाङ्गलक्यां शिफायां च केकिमौलिशिखण्डयोः ।
;l{0220}
शैलपादपयोरग्रे कचबन्धे घृणावपि ।
शङ्खो निधौ ललाटास्थ्नि कम्बौ सानौ भुजंगमे ।
नखरे वलयेऽपि स्यात्संख्यायां पुंनपुंस्यथ ।
शिबिरे मन्दिरे वह्नौ मयूरे कुक्कुटे द्रुमे ।
पोत्रिमूषिकयोराखुः शाखी पादपवेदयोः ।
;l{0225}
शाखा स्कन्धे सूत्रभेदे वृक्षे पक्षान्तरे भुजे ।
;p{0012}
निकटे छन्दसां भेदे पादपाङ्गेऽपि च स्त्रियाम् ।
पुङ्खः श्येने शरादौ च सुखं स्वर्गम्बुशर्मसु ।
रेखा लेखा श्रेणिदेवलिपिलेखनराजिषु ।
सूक्ष्मांशके सुन्दरे च मर्यादायां च पुंसि वा ।
;l{0230}
वरुणस्य नगर्यां तु स्त्रियां द्रव्ये सुखे नपुम् ।
सुखहेतौ सुखं क्लीबे लिङ्खस्तु गतिनाट्ययोः ।
प्रेङ्खः पर्यटने वाजिगतौ निःसरणे मुखम् ।
प्रारम्भे द्वारि बाणाग्रे प्रधाने ताम्रवक्त्रयोः ।
उपायेऽपि ततो मित्रे सहायेऽपि सखा त्रिषु ।
;l{0235}
नखोऽस्त्री नखरेऽक्लीबे षण्डे कोलदलेऽपि च ।
न्युङ्खो मनोऽज्ञेन्यलिङ्गः साम्नि षट्प्रणवेषु च ।
;c{इति व्द्यक्षरखान्ताः ।}
;v{त्र्यक्षरकान्ताः}
सुमुखस्तार्क्ष्यतनये फणिभेदे च पण्डिते ।
मनोज्ञवदने विघ्नराजेऽपि स्याच्च दुर्मुखः ।
नागराजे च मकरे तुरंगे च प्लवंगमे ।
;l{0240}
विशिखस्तोमरे बाणे परिव्राज्यग्निसूर्ययोः ।
स्त्री रथ्या शारिकायां च खनित्रे पुंनपुंसके ।
गोमुखं कुटिलाकारे वाद्याभाण्डे विलेपने ।
मयूखस्त्विट्करज्वालास्वपि स्कन्देऽपि षण्मुखः ।
;c{इति त्र्यक्षरखान्ताः ।}
;v{चतुरक्षरखान्ताः}
शिवे सिंहे पञ्चमुखो अलिबाणौ शिलीमुखौ ।
;l{0245}
बर्हिर्मुखो द्विजे देवे भल्लाते चित्रकेऽपि च ।
कुहूमुखं तु दर्शादौ कोकिलोत्पातयोरपि ।
;p{0013}
;c{इति चतुरक्षरखान्ताः ।}
;v{पञ्चाक्षरखान्ताः}
स्यात्सर्वतोमुखं यज्ञे चान्तरिक्षे च पाथसि ।
क्षेत्रज्ञविधिरुद्रेषु पुंसि तत्परिकीर्तितम् ।
;c{इति पञ्चाक्षरखान्ताः ।}
;k{गान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरगान्ताः}
स्वर्गदृग्बाणवज्राम्बुदिग्वाग्भूधेनुलोमसु ।
;l{0250}
चन्द्रार्कवृषनागेषु पशौ करणवस्त्रयोः ।
कृत्वार्जुनीप(?)अर्वार्थमृगस्त्रीश्रवणेषु च ।
लक्ष्यदृष्ट्योः स्त्रियां पुंसि गौर्गं गमनगीतयोः ।
गा च गाथायां स्त्रीलिङ्गो गो गन्धर्वगणेशयोः ।
;c{इत्येकाक्षरगान्ताः ।}
;v{द्व्यक्षरगान्ताः}
भगः श्रीकाममाहात्म्यवीर्ययत्नार्ककीर्तिषु ।
;l{0255}
क्लीबे स्त्रीयोनौ धर्मेच्छातपःसंपत्सु पुंस्ययम् ।
ज्ञानवैराग्ययोः कान्त्यां मोक्षे चाप्यथ पन्नगे ।
नगा अगाः पर्वतेऽर्के पादपे स्यान्मृगो गजे ।
कुरङ्गपशुऋक्षेषु स्त्री याच्ञा तस्य योषितोः (?) ।
भोगः सुखे स्त्र्यादिरतौ भुजंगफणकाययोः ।
;l{0260}
कौटिल्ये पालने राज्ये भोग्ये च द्रविणेऽपि च ।
निर्वेशे पण्यनारीणामुत्साहाभ्यवहारयोः ।
प्रबन्धे रूपकार्थे चार्धलेशे भोज(भञ्ज?)नेऽपि च ।
चतुर्थांशेऽथ सर्वार्थप्राप्तौ क्षेमार्थसिद्धयोः ।
योगः संनहनोपायध्यानसंगतियुक्तिषु ।
;l{0265}
योगसूत्रे द्रव्यलाभे विष्कम्भादौ च भेषजे ।
;p{0014}
वपुःस्थैर्ये प्रयोगे कार्मणे विस्रब्धघातिनि ।
इङ्गं स्यादद्भुते ज्ञाने जङ्गमेङ्गितयोरपि ।
भङ्गस्तरङ्गे रुग्भेदे भेदे जयविपर्यये ।
रागभेदे च खड्गे च भङ्गा तु शणसंज्ञिके ।
;l{0270}
भङ्गी प्रकारे तुङ्गस्तु शैलपुंनागयोस्त्रिषु ।
उन्नतेऽप्यथ गोनाभे भेके हिंसार्थके त्रिषु ।
अङ्गं गात्रान्तिकोपायप्रतीकेष्वप्रधानके ।
देशभेदे तु पुंसि स्यादङ्गेत्यामन्त्रणेऽव्ययम् ।
लिङ्गं संगमने चिह्ने माने शेफेभ(श)मूर्तिषु ।
;l{0275}
सांख्योक्तप्रकृतौ हेम्नि शिवमूर्तौ प्रचक्षते ।
शृङ्गं विषाणे सानौ च प्रभुत्वे कूर्चशीर्षयोः ।
क्रीडाम्बुयन्त्रे शिखरे स्यादुत्कर्षप्रधानयोः ।
शृङ्गी विषायां वृषभे विषभोज्ये वटेऽपि च ।
गजमीनसुवर्णेषु कुरङ्गेऽपि च कथ्यते ।
;l{0280}
रङ्गो रणे खले रागे नृत्तादौ च त्रपुण्यपि ।
जले रथे क्षेत्रभेदेऽप्यथ भृङ्गं तु कुन्तले ।
अळिधूम्याटषिद्गेषु पुंसि वर्गस्तु संततौ ।
देशभेदे नपुंसि स्यात्सीसभेदकरङ्गयोः ।
भृगुः शुक्रे प्रपाते च जमदग्नौ पिनाकिनि ।
;l{0285}
रागोऽनुरागे मात्सर्ये लाक्षादौ रक्तिमत्विषोः ।
[ सारङ्गादौ च माधुर्ये प्रणयेऽनुत्तरेच्छयोः । ]
गान्धारादौ रञ्जने च वल्गुश्छागमनोज्ञयोः ।
भाषितेऽपि च भोगी स्याद्राजपन्नगयोरपि ।
;p{0015}
मार्गो मृगमदे मासप्रभेदेऽन्वेषणेऽध्वनि ।
;l{0290}
बौद्धौक्तज्ञानभेदे च गुदसौम्यर्क्षयोरपि ।
नागः सर्पे गजे वृक्षे मृगे मुस्तकमेघयोः ।
नागकेसरपुंनागक्रूराचारानिलेषु च ।
श्रेष्ठे च नागदन्तेऽक्षसीसे रङ्गे रतान्तरे ।
खगः शरार्कविहगामरमेघेन्दुवायुषु ।
;l{0295}
राजहंसे ग्रहेऽपि स्यान्मृगभूदेशयोर्लगुः ।
वेगः प्रवाहजवयोर्महाकालफलेऽपि च ।
जले स्वर्गे प्रियेऽपि स्याद्विण्मूत्रादिविनिर्गमे ।
पूगः स्यात्क्रमुके वृन्दे नृपाधिकृतरेखयोः ।
सर्गः स्वभावनिर्मोक्षनिश्चयाध्यायसृष्टिषु ।
;l{0300}
उत्साहत्यागयोश्चाथ त्यागो वर्जनदानयोः ।
यानाद्यङ्गे युगः पुंसि युगं युग्मे कृतादिषु ।
अपि हस्तचतुष्के स्यादौषधे वर्षपञ्चके ।
खड्गो मृगान्तरे हेत्यां गण्डकेऽथ शिवे रुचाम्(चि?) ।
लोके वागग्निलिपिषु शिल्पौ भर्गः प्रव(च)क्ष्यते ।
;l{0305}
दुर्गा गौर्यां कालिकायां दुर्गं तु नरके पुरे ।
शैलादिदुर्गमस्थाने त्रिषु त्वेष दुरासदे ।	
;c{इति व्द्यक्षरगान्ताः}
;v{त्र्यक्षरगान्ताः}
परागः कौसुमे रेणौ स्नानीयादौ रजस्यपि ।
गिरिप्रभेदे विख्यात उपरागे च चन्दने ।
मतङ्गस्तु गजेऽपि स्याच्चण्डालमुनिभेदयोः ।
;l{0310}
अपाङ्गो नेत्रयोरन्ते तिलकाङ्गविहीनयोः ।
;p{0016}
सारङ्गः पुंसि हरिणे चातके गजभृङ्गयोः ।
रागभेदे भृगौ नृत्ते शबले तु त्रिषूच्यते ।
वराङ्गं स्याद्गजे मूर्ध्नि स्त्रीयोनौ च गुद(ड?)त्वचि ।
पतङ्गः शालिभेदेऽग्नौ मार्जाले पारदे शरे ।
;l{0315}
विहंगे शलभे सूर्ये त्रिवर्गस्तु दिनत्रये ।
वृद्धौ च धर्मकामार्थे त्रिफलायां त्रिपूरुषे ।
स्थानक्षये सत्त्वरजस्तामसेषु पुमानयम् ।
उत्सर्गो वर्जने त्यागे सामान्यन्यायदानयोः ।
रक्ताङ्गो विद्रुमे भौमे विधौ कम्पिल्लधरियोः ।
;l{0320}
जीवन्तीशूकधान्येषु रोचन्यां तन्नपुंसकम् ।
उद्वेगः स्तिमिते क्लेशे भयेऽमन्थरगामिनि ।
सुन्दरेऽधिकभाग्यांशे दुर्दिनेतरवासरे ।
प्लवंगो वानरे भेके सारथौ चोष्णदीधितौ(तेः) ।
संवत्सरेऽपि सुभगस्तुरीयांशेऽपि श्रीमतौ ।
;l{0325}
आशुगः पवने बाणे जङ्घालेऽपि पुमान्भवेत् ।
उत्सङ्गो मुक्तसंयोगे सक्थिन्यूर्ध्वकलाङ्कयोः ।
भुजंगोऽहौ विटे वृक्षे तरङ्गो वीचिकम्पयोः ।
अनङ्गो मन्मथे वायौ पिशाचच्छाययोरपि ।
;c{इति त्र्यक्षरगान्ताः ।}
;v{चतुरक्षरगान्ताः}
अभिषङ्गस्तु शपथे शापे सङ्गे पराभवे ।
;l{0330}
आक्रोशेऽथ गजश्रेष्ठे महामृग इतीरितः ।
;c{इति चतुरक्षरगान्ताः ।}
;k{घान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरघान्ताः}
मेघे निदाघे किङ्किण्यां घण्टायां घट्टने च घः ।
घं वाद्यामृतयोर्घा भूवार्ताघोरेषु च त्रिषु ।
;p{0017}
;c{इत्येकाक्षरघान्ताः ।}
ओघः प्रवाहनिवहोपदेशातिशयेषु च ।
वेण्यां परंपरानृत्तद्रुतेष्वपि पुमानथ ।
;l{0335}
त्रिष्विष्टेऽल्पे मनोज्ञे च निःसारेऽगुरुशीघ्रयोः ।
कृष्णागरुणि स्पृक्कायामोजःक्षपणयोर्लघुः ।
मोघा स्त्रियां पाटलायां त्रिषु निष्फलदीनयोः ।
नीरदेऽथ मघो यज्ञे पुं नक्षत्रे स्त्रियामपि ।
इच्छाप्रशंसयोः श्लाघा भे मघा भेषजे मघी ।
;l{0340}
अर्घः पूजाविधौ मूल्येंऽहोदुःखव्यसनेष्वघम् ।
;c{इति व्द्यक्षरघान्ताः ।}
;v{त्र्यक्षरघान्ताः}
परिघः काचकलशे घट्टे प्राकारगोपुरे ।
परिघाते योगभेदे मुद्गरार्गलयोरपि ।
प्रतिबन्धे निदाघस्तु ग्रीष्मोष्णस्वेदवारिषु ।
[ सरघा स्यात्कण्टकारिमधुक्षुद्रनटीषु च । ]
;c{इति त्र्यक्षरघान्ताः ।}
;k{ङान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरङान्ताः}
;l{0345}
ङं क्लीबमञ्जने ना तु भैरवे विषये जने ।
;c{इति ङान्ताः ।}
;c{इति राघवीये कवर्गान्तवर्गाः परिसमाप्ताः ।}
;c{ङान्तव्द्यक्षराद्यप्रसिद्धम् ।}
;k{चान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरचान्ताः}
चस्तुलुष्केश्वरे चापे चकारे चन्द्रमस्यपि ।
;p{0018}
चा स्त्री शोभाशोणितयोश्चं क्लीबे विमले त्रिषु ।
चान्वाचये समाहारेतरेतरसमुच्चये ।
;c{इत्येकाक्षरचान्ताः ।}
;v{द्व्यक्षरचान्ताः}
शुचिः पावकचन्द्रार्कशुक्रशृङ्गारमन्त्रिषु ।
;l{0350}
षण्डशुद्धहरश्वेतग्रीष्मानुपहतेषु च ।
स्थिताद्युपधमासेषु(?) त्रिष्वर्चिः शोचिषि स्मृतम् ।
ज्वालामरीचयोः काचाः शिक्यमृद्भेददृग्रुजः ।
रुचिः स्पृहायां कान्तौ स्यादभिषङ्गमयूखयोः ।
अर्चा पूजाप्रतिमयोश्चर्चा स्थासकचिन्तयोः ।
;l{0355}
पुं स्याज्ज्वालाभासविट्सु शोचिः शुद्धशुगंशुषु ।
सूचिः सुरतभेदेऽभिनये सीवनधावने (?) ।
केतकीमुकुलाग्रे च भेदके दुर्जनेऽपि च ।
क्रौञ्चो द्वीपे खगे शैले काञ्ची मेखलपट्टयोः ।
पिचुः सुरान्तरे तूले कर्षे च वृषभाश्वयोः ।
;l{0360}
प्रपन्नगुदकुष्ठेषु भैरवेऽप्यथ कुन्तले ।
वीचिः स्वल्पेऽवकाशे च तरङ्गे नरके सुखे ।
वीथ्यां कचः शुष्कव्रणे बन्धे केशे व्रणेऽपि च ।
कुष्ठे गुरोः सुते दन्तावलयोषिति तु स्त्रियाम् ।
नीचः प्लवेऽधमे खर्वे मोचा शल्मलिरम्भयोः ।
;l{0365}
मोचः शोभाञ्जने मोक्षे कूर्चं कैतवपीतयोः ।
भ्रुवोर्मध्ये कुथे श्मश्रौ कुशग्रन्थिविशेषणे ।
चञ्चुस्त्रोटौ च वेदान्ते मञ्चः क(ख?)ट्वेऽपि कथ्यते ।
;c{इति व्द्यक्षरचान्ताः ।}
;p{0019}
;v{त्र्यक्षरचतुरचान्ताः}
विपर्यासे विस्तरे च प्रपञ्चः संचयेऽपि च ।
;v{चतुरक्षरचान्ताः}
श्वेतरोचिस्तु लावण्ये चन्द्रे गर्भे हलायुधे ।
;c{इति त्र्यक्षरचतुरक्षरचान्तौ ।}
;k{छान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरछान्ताः}
;l{0370}
छ इत्याच्छादनेऽब्जे च छं क्लीबे संवृतौ पुमान् ।
त्रिष्वयं निर्मले नित्ये मलिने भेदकेऽपि च ।
;c{इत्येकाक्षरछान्ताः ।}
;v{द्व्यक्षरछान्ताः}
गुच्छस्तु स्तबके स्तम्बे हारभेदकलापयोः ।
कच्छस्तटेऽम्बरप्रान्ते प्रस्थेऽनूपस्थलेऽपि च ।
गुह्ये पार्श्वे नपुंसि स्याद्बृहन्मत्स्ये च कूर्चके ।
;l{0375}
स्कन्धे कूर्मेऽप्यथो मूर्छा मोहव्यापारयोः स्त्रियाम् ।
तदेव वल्लकीनादे त्रिष्वच्छो निर्मले तु ना ।
भल्लूकेऽप्यव्ययं(?) स्वच्छः स्याच्छुद्धजलमेघयोः ।
पुच्छः शून्येऽवसाने च पश्चाद्भागेऽपि वालधौ ।
तुच्छं तु दुःखे क्षुद्रे च शून्ये स्याद्गर्हिते त्रिषु ।
;l{0380}
पिच्छा शाल्मलिनिर्यासेऽप्यन्धे(?)श्वचरणामये ।
पिच्छं खड्गच्छदे बर्हे उञ्छस्तु स्यात्परिग्रहे ।
;c{इति द्वच्यक्षरछान्ताः ।}
;c{त्र्यक्षरचतुरक्षरछान्तावप्रसिद्धौ ।}
;k{जान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरजान्ताः}
जो जये विजये मेरौ शब्दे जेतरि मत्सरे ।
जा स्त्रियां देववाहिन्यां योनिसागरवेलयोः ।
ज्या भूमिमौर्व्योः शम्यायां वाहिन्याः पृष्ठभागके ।
;l{0385}
जं कटीभूषणे पत्न्यां तेजस्यम्बुनि जन्मनि ।
;p{0020}
जुः कीर्त्यां संगरे व्योम्नि जवपैशाचयोरपि ।
जूराकाशे बृहद्ध्वाने भारत्या जीवनेऽपि च ।
;c{इत्येकाक्षरजान्ताः ।}
;v{द्व्यक्षरजान्ताः}
मासोत्साहबलेषूर्जो व्याजः साक्षापदेशयोः ।
छद्मन्यथ कुजो वृक्षे नरकेऽङ्गारकेऽपि च ।
;l{0390}
व्रजो गोपे च गोष्ठे च समूहेऽध्वनि पुंस्ययम् ।
अजो हरौ हरे कामे विधौ छागे रघोः सुते ।
अब्जस्तु निचुले शङ्खे पद्मे धन्वन्तरावपि ।
वेद्येन्द्वोरपि तेजस्तु पुंसि दीप्तिप्रभावयोः ।
कुञ्जो दन्ते निकुञ्जेऽपि न स्त्रियां संततौ जने ।
;l{0395}
प्रजा स्यादथ दन्ते च विप्रेऽहौ पक्षिणि द्विजः ।
स्त्रियां भासारेणुकयोराजिः पङ्क्त्यु(?)द्धभूमिषु ।
क्षणेऽपि स्यान्निजं नित्ये स्वके धर्मेऽपि च त्रिषु ।
गाम्भीर्येऽपि च बीजं हेतावङ्कुरकारणे ।
वीर्येन्द्रिये च वाजं स्यादाज्ययज्ञान्नयोरपि ।
पुं यवागौ जले कीर्त्यां मुनौ निस्वनपक्षयोः ।
;l{0400}
जवे च वाजी तुरगे कङ्कपत्रे च पक्षिणि ।
पिञ्जस्त्वाधानपटलव्याकुलेषु हरिद्रके ।
तूले बले वधे युग्मे कञ्जः केशविरिञ्चयोः ।
पीयूषपद्मयोः क्लीबं ध्वजश्चिह्नपताकयोः ।
;l{0405}
कीर्तिशौण्डिकशेफेषु श्रेष्ठखड्गाङ्गयोरपि ।
;p{0021}
न्युब्जं तु कमठेऽपि स्यात्पुंनपुंसि कुशस्रुचि ।
अधोमुखे च कुब्जे च वक्रे वाच्यवदिष्यते ।
गुञ्जोऽस्त्री गह्वरे बृन्दे घण्टायामथ कथ्यते ।
रजो गुणे च धूल्यां च राजा चन्द्रे नृपे प्रभौ ।
;l{0410}
उपचारार्कहंसेन्द्रयक्षेष्वपि पुमानयम् ।
पुञ्जस्तु बहले तुल्ये गञ्जा तु मदिरागृहे ।
;c{इति व्द्यक्षरजान्ताः ।}
;v{त्र्यक्षरजान्ताः}
अम्भोजं कमले मत्स्ये विश्वामित्रसुतेऽपि च ।
जलजः कौस्तुभे मीने तत्क्लीबे शङ्खपद्मयोः ।
मुरजस्तु मृदङ्गे च ढक्कामुरवयोरपि ।
;l{0415}
बलजः स्यात्त्रिषु क्षेत्रे पूर्द्वारे धान्यराशिषु ।
तत्क्लीबे गोपुरे सस्ये संगतावपि तत्स्त्रियाम् ।
वल्गुदर्शनभूसव्यजोत्तमस्त्रीषु कथ्यते ।
वणिक्करणभेदेऽपि वाणिज्यायामपीष्यते ।
अङ्गजं रुधिरेऽनङ्गे केशे पुत्रे मदे पुमान् ।
;l{0420}
नागरे नखरेऽपि स्यात्सामजस्तु गजे स्मृतः ।
काम्बोजो हस्तिभेदे च शङ्खदेशविशेषयोः ।
अश्वे पुंनागवृक्षे च सोमवल्के तदिष्यते ।
काम्बोजी माषपर्ण्यां च हिङ्गुपर्ण्यामपि स्मृतम् ।
;c{इति त्र्यक्षरजान्ताः ।}
;v{चतुरक्षरजान्ताः}
रागराजो रतिपतौ दिवानाथनिशेशयोः ।
;p{0022}
;l{0425}
राजराजः कुबेरे स्यात्सार्वभौमे धनाधिपे ।
द्विजराजस्तु विप्रेन्द्रे शशाङ्के तार्क्ष्यशेषयोः ।
धर्मराजः कृतान्ते स्याद्बुद्धदेवे तदिष्यते ।
;c{इति चतुरक्षरजान्ताः ।}
;k{झान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरझान्ताः}
झः पुमान्भ्रमणे नष्टे प्रतापे हंसचोरयोः ।
धातरि स्यादथो झा तु मदवाय्वोरपि स्त्रियाम् ।
;c{इत्येकाक्षरझान्ताः ।}
;c{द्वयक्षरादयोऽप्रसिद्धाः ।}
;k{ज्ञान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरज्ञान्ताः}
;l{0430}
ज्ञः प्राज्ञे चन्द्रतनये विषये चात्मगर्वयोः ।
व्यूहे लेपे मूर्ध्नि खरध्वाने क्ली भयपद्ययोः ।
उत्ताने मूढरूपे च पण्डितैस्त्रिषु कथ्यते ।
;c{इत्येकाक्षरज्ञान्ताः ।}
दक्षिणे सरले प्राज्ञो विदग्धोदारयोरपि ।
संज्ञा स्याद्भानुभार्यायां गायत्र्यां चैव नामनि ।
;l{0435}
चेतनायां च हस्तादेः सूचनायां च वस्तुनः ।
;c{इति व्द्यक्षरज्ञान्तः ।}
;v{त्र्यक्षरज्ञान्ताः}
नामस्मृत्योरभिज्ञा स्यात्क्षेत्रज्ञो निपुणात्मनोः ।
;c{इति त्र्यक्षरज्ञान्तौ ।}
;c{चतुरक्षरमप्रसिद्धम् ।}
;c{इति राघवीयनानार्थमञ्जर्यां चवर्गान्तवर्गाः परिसमाप्ताः ।}
;p{0023}
;k{टान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरटान्ताः}
टः पुमान्करटे धूमे चापेऽर्ककिरणे ध्वनौ ।
कवाटावर्तयोः सूनौ भूव्यावृत्त्योस्तु टा स्त्रियाम् ।
;c{इत्येकाक्षरटान्ताः ।}
देवशिल्पिनि सूर्ये च त्वष्टा दिष्टं तु दैवते ।
;l{0440}
दिष्टः साक्षात्स्थिते काले मुष्टिर्दैत्ये प्रमाणजे ।
अट्टं भित्तिचतुष्के स्यात्क्षामेऽत्यर्थे गृहान्तरे ।
यष्टिर्दामनि दण्डे स्याद्व्याप्यवत्फलकेऽपि च ।
जटा सटा लग्नकचे लतामूलेऽपि केसरे ।
कोटिरग्राश्रचापाग्रसंख्योत्कर्षाश्रयेषु च ।
;l{0445}
व्युष्टिः फले समृद्धौ च स्तोत्रे दृष्टिस्तु दर्शने ।
ज्ञानेऽक्ष्णि सृष्टं क्लीबे स्यात्प्राज्यनिश्चितयोरपि ।
त्रिषु स्यान्निर्मिते मुक्ते कष्टं गहनकृच्छ्रयोः ।
दक्षामन्दागदेषु स्यात्पटुः कूटं तु न स्त्रियाम् ।
मायानिश्चलयन्त्रेषु कैतवानृतराशिषु ।
;l{0450}
अयोघने शैलशृङ्गे सीराङ्गेऽप्यथ शोभने ।
अभावक्षेमयो रिष्टमिष्टिर्यागेच्छयोरपि ।
इष्टं संस्कारयोगे च यागे पूज्यतमेऽपि च ।
आशंसिते प्रियतमे वाटो वृतौ स्थलाध्वनोः ।
गृहारामप्रदेशे चावटे रोधसि पुंस्ययम् ।
;l{0455}
कुटी तु स्यात्कुम्भदास्यामल्पवेश्मनि पुंसि च ।
पट्टः पेषणपाषाणे व्रणादीनां च बन्धने ।
;p{0024}
चतुष्पथे च राजादिशासनान्तरपीठयोः ।
पट्टी ललाटभूषायां पट्टी लाक्षाप्रसाधने ।
विटोऽद्रौ लवणे षिद्गे मूषिके खदिरेऽपि च ।
;l{0460}
कूटो यन्त्रेऽनृते राशौ निश्चले लोहमुद्गरे ।
मायाद्रिशृङ्गयोस्तुच्छे सीरावयवदम्भयोः ।
दिवाकरे तत्किरणे पुरद्वारे मतङ्गजे ।
त्रुटी लेशे संशये च कालाल्पैलाप्रमाणयोः ।
कटोऽतिरेकशवयोः क्रियाकारिश्मशानयोः ।
;l{0465}
गजगण्डे शवरथे शय्यायां च स्त्रियां मतः ।
किलिञ्जे समये पुंसि कटिः श्रोण्यां कटी स्त्रियाम् ।
वर्षे चावरणे क्लीबे कटुर्मत्सरतीक्ष्णयोः ।
मधुरादिरसे कट्वकार्याकार्य(?)प्रियेषु च ।
क्षवे प्रियङ्गौ गन्धे स्यात्त्रिषु स्त्रीलिङ्गकेऽप्ययम् ।
;l{0470}
रोहिण्यां पूतनायां च रटस्तु गतिशब्दयोः ।
घटः कुम्भे राशिभेदे मणौ ह्रादिनि(?)वृन्दयोः ।
स्त्रियां तु घण्टालम्बिन्योश्चटुश्चाटुः प्रियंवदे ।
छटा समूहे कान्तौ च वेष्टने च वटस्तरौ ।
पिष्टादिना त्वमाङ्गल्यधामकुड्याङ्कणेषु च ।
;c{इति व्द्यक्षरटान्ताः ।}
;v{त्र्यक्षरटान्ताः}
;l{0475}
धूर्जटिर्धूर्तचिह्ने स्याच्छंकरे चाथ संपुटः ।
समुद्गके कुरबके चारिष्टं सूतिकागृहे ।
;p{0025}
अशुभे निम्बवृक्षे च शुभे तक्राङ्कयोः पुमान् ।
काके च फेनिले नीचे व्यसनेऽनर्थलम्बयोः ।
भाग्यहीनेऽथ करटः कुसुम्भगजगण्डयोः ।
;l{0480}
काके च वाद्यभेदे च श्राद्धे चैकादशेऽपि च ।
सृगाले निन्द्यजीवे च कपटः कैतवेऽपि च ।
;c{इति त्र्यक्षरटान्ताः ।}
;v{चतुरक्षरटान्ताः}
शिपिविष्टस्तु दुश्चर्मखल्वाटहरिशंभुषु ।
तुलाकोटिस्तु मञ्जीरे क्रकचे कृकरच्छटः ।
;c{इति चतुरक्षरपञ्चाक्षरटान्ताः ।}
;k{ठान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरठान्ताः}
ठः शंकरे बृहद्ध्वाने वृत्ते वर्णेऽपि वाच्यवत् ।
;l{0485}
स्तम्भने साहसे चन्द्रमण्डले कर्णवेष्टने ।
;c{इत्येकाक्षरठान्ताः ।}
;v{द्व्यक्षरठान्ताः}
ज्येष्ठोऽग्रजे स्त्रियां ज्येष्ठा देव्यां नक्षत्रशस्तयोः ।
काष्ठा दिक्कालहारिद्रस्थित्युत्कर्षेषु तु स्त्रियाम् ।
दारौ क्लीबमथो निष्ठा निष्पत्तौ यज्ञकर्मणि ।
नाशान्तयोश्च निष्कर्षे कोष्ठोऽन्तर्जठरेऽपि च ।
;l{0490}
कुसूलेऽन्तर्गृहे कण्ठोऽन्तिके शब्दे गलेऽपि च ।
कामवृक्षे च मूर्खे च गूढविप्रियकारिणि ।
अलसे धुस्तुरे धूर्ते मध्यस्थपुरुषे शठः ।
मठश्छात्रादिनिलये बलात्कारे हठः पुमान् ।
;c{इति द्व्यक्षरठान्ताः ।}
;p{0026}
;v{त्र्यक्षरठान्ताः}
मञ्जिष्ठो वृक्षभेदे स्यात्कनिष्ठोऽतियुवाल्पयोः ।
;l{0495}
जरठः कठिने जीर्णे शिथिले चोन्नतानते ।
;c{इति त्र्यक्षरठान्ताः ।}
;v{चतुरक्षरठान्ताः}
कलकण्ठः कलध्वाने हंसे पारावतेऽपि च ।
नीलकण्ठः शिवे काके खञ्जरीटमयूरयोः ।
लोहपृष्ठस्तु कङ्के स्यात्कालपृष्ठं शरासने ।
;c{इति चतुरक्षरठान्ताः ।}
;k{डान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरडान्ताः}
डः पुमान्विषये शंभौ हासे त्रासे जये ध्वनौ ।
;l{0500}
शङ्खस्वने रौद्ररसे वृथावाचि तु डा स्त्रियाम् ।
त्रिषु दृढे शठे शून्ये केल्यान्दोलिकयोरपि ।
डं क्लीबे डामरे दुर्गे वधे डमरुकेऽपि च ।
;c{इत्येकाक्षरडान्ताः ।}
;v{द्व्यक्षरडान्ताः}
दण्डोऽस्त्री लगुडे मानभेदे सैन्ये दमे यमे ।
मन्थानोपाययो राज्ञां शासने मद्यकोणयोः ।
;l{0505}
धनप्रकाण्डहिंसासु चण्डांशोः पारिपार्श्वके ।
अश्वे स विंशतिशताङ्गुलौ यष्ट्यां प्रकीर्तितः ।
पिण्डो देहे जपापुष्पे निवासे सिल्हकेऽपि च ।
काण्डोऽस्त्री दण्डबाणार्ववर्गावसरवारिषु ।
अश्वे मन्द्रे न पुं नाले तरुस्कन्धे रहस्यपि ।
;p{0027}
;l{0510}
इभस्तम्बेऽपि च स्त्री वा तु स्यात्पिप्पलिचव्ययोः ।
भाण्डमस्त्री नदीपात्रे भाजने चामरेऽपि च ।
स्यादश्वाभरणे मूलवणिग्द्रव्ये च मन्त्रके ।
चण्डा धनहरीशङ्खपुष्प्योः पुंस्यतिकोपने ।
चण्डी कात्यायनीहिंस्रकोपनस्त्रीषु संमता ।
;l{0515}
क्रीडा केलिप्रकारे स्यात्खेलावज्ञानयोरपि ।
गुडः स्याद्गोलके हस्तिसंनाहेक्षुविकारयोः ।
व्याळः(डः) सर्पे पशौ मांसे भूगोवाक्षु त्विडा इळा ।
बुधपत्न्यां यज्ञपात्रे क्ष्वेडा वंशशलाकयोः ।
दन्तोष्ठवाद्ये शब्देऽस्त्री पुंसि कर्णमले विषे ।
;l{0520}
नाडी काले षट्क्षणे स्यात्सिरायां मरुदादिषु ।
;c{इति व्द्यक्षरडान्ताः ।}
;v{त्र्यक्षरडान्ताः}
वरण्डस्त्वन्तरावेद्यां युध्यतोर्गजयोर्द्वयोः ।
संदोहे मुखरोगे च काल्यावर्ता(र्त्य?)सिधेनुषु ।
करण्डो मकुटे पात्रे कारण्डस्तु खगान्तरे ।
;v{चतुरक्षरडान्ताः}
कोदण्डो राशिभेदे स्यात्कार्मुके च न तु स्त्रियाम् ।
;l{0525}
तुलादण्डो मानदण्डे चर्ममुण्डा तु चर्चिका ।
;c{इति त्र्यक्षरचतुरक्षरडान्ताः ।}
;k{ढान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरढान्ताः}
ढः पिशाचे भये काले जडे गायकरागयोः ।
ध्वनौ पान्थे नपुंसि स्यात्तूर्ये च ज्ञानमूर्खयोः ।
ढक्कायां स्त्री गुणे सर्पे त्रिषु स्याद्गूढसौम्ययोः ।
;c{इत्येकाक्षरढान्ताः ।}
;p{0028}
;v{द्व्यक्षरढान्ताः}
बाढोऽण्डजे दृढे पुंस्त्री प्रतिज्ञायां भृशे नपुम् ।
;l{0530}
शुभावहेऽनुमाने च गूढं तु त्रिषु ना दृढः ।
शक्ते स्थूले च व्यूढस्तु विन्यस्ते संहतावपि ।
ब्राह्मणे पृथुलेऽपि स्याद्गाढं ध्वान्ते दृढेऽपि च ।
;c{इति व्द्यक्षरढान्ताः ।}
;v{त्र्यक्षरढान्ताः}
प्रगाढं तु भृशे कृच्छ्रे मुसृण्ढिः शस्त्रमूर्खयोः ।
समूढः पुञ्जिते भुग्नेऽपस्मारे च धुरंधरे ।
;c{इति त्र्यक्षरढान्ताः ।}
;c{चतुरक्षरमप्रसिद्धम् ।}
;k{णान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरणान्ताः}
;l{0535}
णशब्दस्तु पुमाञ्जारे भैरवे कण्टके ध्वनौ ।
णा स्त्रियां ध्वजिनीशय्याधेनुनासाकृपासु च ।
णं सरोजदले ज्ञाने त्रिषु निस्तुषवस्तुनि ।
;c{इत्येकाक्षरणान्ताः ।}
;v{द्व्यक्षरणान्ताः}
गुणोऽप्रधाने ज्यासूतरूपादिषु वृकोदरे ।
स्तम्भे संध्यादिसत्त्वादिशब्दादिहरितादिषु ।
;l{0540}
अभ्यासेन्द्रियविद्यादिपटुत्वाद्यर्जुनेषु च ।
द्रव्याश्रिते नीतिशास्त्रे सांख्यादिविनयादिषु ।
शौर्ये धैर्ये च गाम्भीर्ये कूपके दधिलक्षणे ।
न स्त्रियां स्यादौदनिके चाथ द्रोणस्तु पर्वते ।
आढकानां चतुष्के च वायसे नीवृदन्तरे ।
;l{0545}
कृपीपतौ च द्रोणी तु गवां घासपरिस्थले ।
;p{0029}
स्त्रियां काष्ठाम्बुवाहिन्यामथ भ्रूणोऽर्भकेऽपि च ।
स्त्रैणगर्भेऽथ बाणस्तु बलिसूनौ शरे पुमान् ।
कणोऽतिसूक्ष्मे धान्यांशे पिप्पल्यां जीरके शरे ।
वेणी स्यात्कचबन्धे च जलस्रोतसि चाल्पके ।
;l{0550}
घोणी भूदारकेऽपि स्यादेणी तु मृगयोषिति ।
गणः समूहे प्रमथे गणनायामपि स्त्रियाम् ।
सेनाविशेषे वितते मणी रत्नेऽपि कथ्यते ।
पणो द्यूतादिषूत्सृष्टे भृतौ मूल्ये धनेऽपि च ।
ताम्रिके कार्षिके कुक्कुटायुधादिपरिग्रहे ।
;l{0555}
कुणिस्त्वौषधभेदे च कुकरेऽपि च पुंस्ययम् ।
स्थाणुः शर्वे स्थावरादौ स्थिरे कीले प्रकीर्तितः ।
वर्णो द्विजादौ शुक्लादौ स्तुतौ वर्णं तु वाक्षरे ।
विलेपने कथायां च गुणरूपयशःसु च ।
निर्व्यापारस्थितौ कालविशेषोत्सवयोः क्षणः ।
;l{0560}
रवे युद्धे रणः पुंसि ध्वनिमात्रे कणक्कणौ ।
ऊर्णा मेषादिलोम्नि स्यादावर्ते चान्तरा भ्रुवोः ।
स्थूणा स्तम्भे गुहस्य स्याल्लोहादिप्रतिमासु च ।
स्पृहापिपासयोस्तृष्णा जुगुप्सा करुणा घृणे ।
तीक्ष्णं समुद्रलवणे विषे लोहादिसैन्ययोः ।
;l{0565}
युद्धे त्रिषु खरे क्षारे कटौ चात्मघ्नि पुंसि वा ।
प्राणो हृन्मारुते बोले काव्ये जीवेऽनिले बले ।
तार्णं तु तृणजाले स्यात्क्लीबे त्राणं तु रक्षणे ।
कृष्णस्तु केशवे व्यासे कोकिलेऽर्जुनकाकयोः ।
;p{0030}
शूद्रे तामिस्रपक्षेऽग्निकलिनीलगुणेषु च
;l{0570}
कृष्णा तु द्रौपदीनीलीहरक्रूरेष्वपि त्रिषु ।
पिप्पल्यां च तुलस्यां च क्लीबे लोहमरीचयोः ।
दुरिते मेचके द्रव्येऽथो श्रेणिः कारुसंहतौ ।
रथ्यापङ्क्तौ सेकपात्रे नितम्बे श्रोणिरिष्यते ।
वृष्णिस्तु यादवे मेषे जयन्तेऽपि च कथ्यते ।
;l{0575}
कर्णः श्रोत्रे सूर्यपुत्रे तूर्णं शीघ्रे तदव्ययम् ।
जिष्णुर्जेतरि देवेन्द्रे विष्टरश्रवसि स्मृतम् ।
;c{इति व्द्यक्षरणान्ताः ।}
;v{त्र्यक्षरणान्ताः}
तरुणस्तु नवे यूनि मद्ये प्रथम उत्कटे ।
अरुणः कपिले कुष्ठे संध्यारागेऽर्कसारथौ ।
अव्यक्तरागे निःशब्दे द्रव्ये त्रिषु निरूपितः ।
;l{0580}
स्त्रियामतिविषाश्यामामञ्जिष्ठात्रिवृतासु च ।
द्रविणं तु बले वित्ते काञ्चनग्रहभेदयोः ।
शरणं गृहरक्षित्रोर्वधे च करणः शिशौ ।
शूद्राविशोः सुतेऽपि स्यात्करणं रतिबन्धने ।
प्राणे च साधकतमे नृत्तसंस्थानकर्मणोः ।
;l{0585}
क्षेत्रगात्रेन्द्रियेषु स्याद्ववादावङ्गहारयोः ।
संवेशेऽप्यथ यन्त्राणां बन्धने रक्षणेऽपि च ।
ग्रामणीर्नापिते पुंसि श्रेष्ठे ग्रामधिपे त्रिषु ।
हरिणः स्यात्कुरङ्गे च पाण्डरेऽपि प्रकीर्तितः ।
हरिणी स्यान्मृगीहेमप्रतिमाहरितादिषु ।
;l{0590}
वृत्तभेदे यूथिकायां दूर्वादौ सुरयोषिति ।
दक्षिणः सरलोदारपरच्छन्दानुवर्तिषु ।
;p{0031}
दानद्रव्ये हर्षणं तु योगभेदे मदेऽपि च ।
श्राद्धदेवे विषाणं तु पशुशृङ्गेभदन्तयोः ।
क्रोधे वराहदंष्ट्रे च पुंनपुंसकयोरपि ।
;l{0595}
प्रवणः क्रमनिम्नोर्व्यां प्रह्वे ना तु चतुष्पथे ।
संकीर्णौ निचिताशुद्धौ श्रीपर्णं कमलेऽपि च ।
बिल्वेऽथ ईरणं शून्ये ऊषरेऽपि प्रचक्ष्यते ।
प्रमाणं हेतुमर्यादाशास्त्रेयत्ताप्रमातृषु ।
प्रतीच्यां च सुरायां च वारुणी स्याद्वणिक्पथे ।
;l{0600}
विपणिश्च करेणुस्तु वारणानां च योषिति ।
कारणं करणे हेतुवादयोः शेखरेऽपि च ।
यातनायां हस्तिसूत्रे मण्डनाङ्कणयोरपि ।
मार्गणो याचके बाणे प्रार्थनेऽन्वेषणेऽपि च ।
लवणो रसरक्षोब्धिभेदेषु त्विषि चेष्यते ।
;l{0605}
करिणी हस्तिपिप्पल्यामभिप्रायगजस्त्रियोः ।
सारिणी अल्पसरितां(ति?) रोहणो रत्नपर्वते ।
निर्वाणं निर्विते मोक्षे सुखे नग्नेऽपि हर्षणे ।
सुवर्णप्रतिमायां च नाशे च गजमज्जने ।
चारणो नित्यसंचारे पुंसि स्याद्देवगायके ।
;l{0610}
लक्षणं नाम्नि चिह्ने च गुणे निर्वाचनेऽपि च ।
पद्यादौ सुन्दरे भाग्ये भूषणादावपीष्यते ।
;c{इति त्र्यक्षरणान्ताः ।}
;v{चतुरक्षरणान्ताः}
तमोमणिस्तु खद्योते नीलमण्यामुडौ शशौ ।
परायणमभिप्रीतौ तत्पराश्रययोरपि ।
;p{0032}
पारायणं समासङ्गे कार्त्स्न्ये पारगतावपि ।
;l{0615}
सरोजिन्यां पुष्करिणी हस्तिन्यां च जलाशये ।
रोमावल्यां शिखरिणी वृत्तभेदरसालयोः ।
स्त्रीरत्ने मल्लिकायां च स्यादुद्गिरणमुन्नये ।
वान्तान्नेऽथ रणारम्भे गोपुरे पुरनिर्गमे ।
घण्टापथे संसरणमसंबाधे चमूगतौ ।
;l{0620}
प्राण्युत्पादे मेघमणिर्मेलाम्बुमलिनाम्बुनोः ।
;c{इति चतुरक्षरणान्ताः ।}
;v{पञ्चाक्षरणान्ताः}
परिभाषणमालापे नियमे प्रतिभाषणे ।
निन्दोपलम्भवचने ग्रन्थभेदावलम्भयोः ।
क्रोडीकरणमश्लेषे आलिङ्गनवराहयोः ।
;c{इति पञ्चाक्षरणान्ताः ।}
;c{इति राघवीयनानार्थमञ्जर्यां टवर्गान्तवर्गाः परिसमाप्ताः ।}
;k{तान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरतान्ताः}
तः पुंसि कोपे पुच्छे च संभोगे निश्चयेऽपि च ।
;l{0625}
धातुवादविधौ चोरे प्रकृतार्थे तु त्रिष्वयम् ।
करुणायां तु ता स्त्री स्याद्धातुवादे तदव्ययम् ।
ते क्रीडने चाभिधेये तृट् पिपासेहयोः स्त्रियाम् ।
स्वित्प्रश्ने च वितर्के च तुः स्याद्भेदेऽवधारणे ।
;c{इत्येकाक्षरतान्ताः ।}
;p{0033}
;v{द्व्यक्षरतान्ताः}
रीतिः प्रचारे स्यन्दे च प्रकारे लोहकीटके ।
;l{0630}
आरकूटे प्रवासे च डिम्बे गमनदुःखयोः ।
अतिवृष्टावनावृष्टौ शलभे मूषिके शुके ।
अत्यासन्ने च राजानश्चाथो जातिस्तु जन्मनि ।
छन्दोलंकारसामान्यधात्रीगोत्रेषु कीर्तितः ।
परार्ध्यजन्मनि श्रेष्ठे मालत्यां स्यादथो रतिः ।
;l{0635}
स्मरप्रियायामिच्छायां सुरते क्रीडरागयोः ।
जातः स्यादुन्नते वृद्धेऽप्युच्छ्रितोन्नद्धयोरपि ।
रीतिः स्वभावे स्रवणे दृति(?)प्रकृतिसौख्ययोः ।
धृतिर्योगे धारणे च प्रवृद्धौ प्रीतिसौख्ययोः ।
प्रज्ञानाध्वरधैर्येषु पुष्टे स्याच्छन्दसि स्त्रियाम् ।
;l{0640}
भूतिर्भस्मनि मातङ्गशृङ्गारे जन्मसंपदोः ।
सत्तायामपि वृत्तस्तु वर्तुलेऽतिदृढे पुमान् ।
स्वरूपे चरिते पद्ये जीवने वर्तनेऽपि च ।
स्याद्वृत्तिर्नाट्येन्द्रजाले कौशिक्यादिकृषीषु च ।
विचारे स्तम्भने ज्ञाने स्नेहे वर्तनजीवने ।
;l{0645}
लो(ला?)भे कवीनां रचनाभेदे क्लीबे ज्ञाते विचारिते ।
वित्तं ख्याते धने लब्धे क्लीबे ज्ञाते विचारिते ।
ऋतिर्गतौ जुगुप्सायां स्पर्धामङ्गलसाधके ।
गतिर्मातृपणायां(?)च ज्ञाने यात्राभ्युपाययोः ।
धूर्तः स्यात्खण्डलवणे शठधुर्धूरयोरपि ।
;p{0034}
;l{0650}
दन्त उन्नतपाषाणे सानौ दंष्ट्रनिकुञ्जयोः ।
दन्ती तु वारणे क्रोडे श्वाने व्याघ्रे मृगाधिपे ।
ओषधीनागहेरम्बसोमेष्वप्यथ गौरवे ।
प्रस्तावादौ च सेवायां भक्तिः स्याद्भागपङ्कयोः ।
अन्तस्तु भागेऽवसिते रचनायां च तत्परे ।
;l{0655}
मृतौ निषेवणे रम्ये समाप्तावग्रमध्ययोः ।
स्वरूपे च समीपे च पुंलिङ्गेऽपि प्रकीर्तितः ।
हन्त हर्षेऽनुकम्पायां वाक्यारम्भविषादयोः ।
लिप्तं विषाक्ते भुक्ते च वाच्यवत्स्याद्विलेपिते ।
भ्रान्तिर्भ्रमणमिथ्यानवस्थितास्वथ ब्रह्मणि ।
;l{0660}
मन्तुर्ज्ञाने मनुष्यापराधयोः स्यात्ततोऽव्ययम् ।
बतामन्त्रणसंतोषखेदानुक्रोशविस्मये ।
हरिद्वर्णविशेषेऽश्वे दिशि तृणदिनेशयोः ।
तिक्तो रसे मदे गन्धे रोहिण्यां च कषायके ।
सेतुः स्थलविशेषे स्याज्जलबन्धेऽपि पुंस्ययम् ।
;l{0665}
हेतिर्ज्वालांशुखड्गेषु तुरङ्गे हेतु चास्त्रियाम् ।
यावत्तावत्परिच्छेदे स्यात्साकल्यनिपातयोः ।
केतुर्ध्वजे द्युतौ श्रेष्ठे ग्रहोत्पाताग्निलक्ष्मसु ।
वार्तं फल्गुन्यरोगे तु स्त्री कृष्यां द्यूतदन्तयोः ।
वार्ता वृत्तिजनश्रुत्योत्रिष्वप्सु च घृतामृते ।
;l{0670}
पत्तिः पदातौ पुंसि स्यात्सैन्यभेदे गतौ स्त्रियाम् ।
पङ्क्तिश्छन्दसि वीथ्यां च दशकेऽपि प्रचक्ष्यते ।
स्यात्प्रभावे प्रकरणे धारणे प्रियसौख्ययोः ।
;p{0035}
श्रुतिः श्रोत्रे श्रुते वेदे वार्तायां श्रौतकर्मणि ।
श्रुतं शास्त्रावधृतयोः स्मृतिर्ज्ञानपुराणयोः ।
;l{0675}
हस्तो नक्षत्रभेदे स्यात्करेभकरयोरपि ।
व्यक्तः प्राज्ञेऽपि स्पष्टार्थे प्रपञ्चे विशदे पुमान् ।
व्यक्तिः स्वरे च बीजे च श्रेष्ठे मूर्तौ दृढेऽपि च ।
यन्ता हस्तिपके सूते भर्ता धातरि पोष्टरि ।
पतौ पोतो यानपात्रे शिशौ चापि पुमान्भवेत् ।
;l{0680}
मृते प्राण्यन्तरे प्रेतः पार्थिवे तनये सुतः ।
भूभृद्राजनि शैले स्यादनन्ते कमठेऽपि च ।
ऋतुः स्त्रीकुसुमे हेमन्तादिष्वप्यथ पारदे ।
सूतः स्यात्त्वष्टृसारथ्योर्वन्दिसुष्ठूतयोरपि ।
ब्राह्मण्यां क्षत्रियाज्जाते क्षत्ता स्यात्सारथावपि ।
;l{0685}
क्षत्रियायां शूद्रजेऽथ शक्तिः प्रभ्वादिषु स्मृतम् ।
कासूसामर्थ्ययोश्चाथ मूर्तिः काठिन्यकाययोः ।
सातिर्दानेऽवसाने स्यादार्तिश्चापाग्रपीडयोः ।
धातुर्वागादिशब्दादिगैरिकादिबकादिषु ।
श्लेष्मादिरसरक्तादिभूवादिकनकादिषु ।
;l{0690}
महाभूतादि त(स?)द्भावे योनौ च स्यात्पुमानयम् ।
उदयेऽधिगमे प्राप्तिस्त्रेता त्वग्नित्रये युगे ।
क्षितिर्भूम्यां गृहे नाशे द्वयोः स्याद्गुप्ति रक्षणे ।
शौर्ये दीर्णे च भूगर्ते युगपर्याप्तयोः कृतम् ।
फले क्रियायां विहिते हते वाच्यवदिष्यते ।
;l{0695}
भूतं क्ष्मादावृते युक्ते प्राण्यतीते समे त्रिषु ।
पुंसि देवलके प्राप्ते कल्पिते गुह्यकेऽपि च ।
;p{0036}
न्यायोपमानयोस्तृप्तौ महत्पृथुलपूजयोः ।
राज्ये चातः शुक्लवर्णे श्वेतं रजतनागयोः ।
द्वीपाद्रिकुष्ठकुम्भीषु पुंलिङ्गे स्याद्वराटके ।
;l{0700}
कपर्दिकायां स्त्रीलिङ्गे स्याज्जगद्विष्टपे पुमान् ।
इङ्गे वायौ ना जङ्गमे मृगषण्डेऽप्ययं त्रिषु ।
रक्तं नील्यादिरागे स्यादसृक्कुङ्कुमयोरपि ।
भृत्ये वर्णे त्रिषु सितः शुक्रे श्वेतेऽर्जुने पुमान् ।
बद्धेऽपि स्त्री शर्करायां कर्पूरे कथ्यते त्रिषु ।
;l{0705}
शुक्तस्तु परुषे चाम्ले शुक्तिः कज्जलभाजने ।
मुक्तासंभवपात्रे स्यात्कीर्तिर्यशसि वार्तयोः(?)
प्रदेशे कर्दमेऽपि स्याच्छिती धवलमेचकौ ।
सत्ये साधौ विद्यामाने प्रशस्तेऽभ्यर्हिते च सत् ।
भवान्यां तु सती स्त्री स्यान्नक्षत्रे तु नपुंसकम् ।
;l{0710}
भास्वान्कान्तिमति सूर्ये वीरुत्स्त्री गुल्मवातयोः ।
प्रति प्रतिनिधौ वीप्सालक्षणादौ प्रयोगतः ।
इति हेतुप्रकरणप्रकारादिसमाप्तिषु ।
स्वस्त्याशीःक्षेमपुण्यादौ प्रकर्षे लङ्घनेऽप्यति ।
सकृत्सहैकवारे स्यादाराद्दूरसमीपयोः ।
;l{0715}
प्रतीच्यां चरमे पश्चादुताप्यर्थविकल्पयोः ।
पुनः सदार्थयोः शश्वत्साक्षात्प्रत्यक्षतुल्ययोः ।
कुतस्तु निह्नवे प्र पञ्चम्यर्थेषु साधु तत् ।
अलिङ्गं प्रतिशब्दादौ नित्यं सूरिभिरीरितम् ।
;c{इति द्वचक्षरतान्ताः ।}
;p{0037}
;v{त्र्यक्षरतान्ताः}
अमृतं वारिसुरयोर्निर्वाणे चातिसुन्दरे ।
;l{0720}
अयाचिते यज्ञशेषे पुंसि धन्वन्तरेऽपि च ।
पीयूषे च घृते दीप्तावाचार्ये विबुधेऽपि च ।
हरीतक्यामामलक्यां गळूच्यामपि तत्स्त्रियाम् ।
ग्रथितं गुम्भिताक्रान्तसंहितेषु समीरितम् ।
अनन्तः शेषविष्ण्वोश्चानवधौ क्लीबमम्बरे ।
;l{0725}
स्त्रियां स्याच्छारिबादूर्वाविशल्यालाङ्गलीषु च ।
हैमवत्यां गळूच्यां च निशान्तं गृहशान्तयोः ।
उषःकाले नपुंसि स्याद्वनिता जनिता च ते ।
अबलात्यर्थरागेषु क्लीबं याचितदुर्गयोः ।
स्त्रैणे जलाशये चाथ गोपतिः शंकरे वृषे ।
;l{0730}
सूर्यमेघेन्द्रकृष्णेषु षण्डे भर्तरि पार्थिवे ।
आकृतिस्तु शरीरे स्याद्रूपसामान्ययोरपि ।
समितिः समरे साम्ये सभायामपि च स्त्रियाम् ।
आहतं गुणिते नाट्ये ताडिते च मृषार्थके ।
नववस्त्रेऽङ्गभेदे च नामके चाथ रोहितः ।
;l{0735}
रुधिरे शक्रधनुषि धीरे वर्णे कुचन्दने ।
गोशीर्षे च मदे भौमे कुङ्कुमे च ऋजौ तरौ ।
अस्त्रियां मीनमृगयोः प्रकृतिः पाञ्चभूतिके ।
प्रधाने कारणे गुह्ये जन्तौ छन्दसि मातरि ।
अमात्ये च स्वभावे च पूजायां परमात्मनि ।
;l{0740}
विभूतिः संगृहीते स्याद्भस्मनि छन्नसंपदोः ।
विविक्तः स्यादसंपृक्ते रहस्यूर्जितपूतयोः ।
अव्यक्तः शंकरे विष्णौ क्लीबे तु महदादिके ।
परमात्मन्यात्मनि च त्रिषु स्यादस्फुटेऽजितः ।
;p{0038}
अपराजितविष्ण्वीशपरमात्मसु कथ्यते ।
;l{0745}
मनोज्ञतथ्यसुस्पष्टप्रियवाक्येषु सूनृतः ।
क्लीबं तु मङ्गलेऽपि स्यादुदन्तः साधुवार्तयोः ।
उद्धते स्याद्विधूतं तु प्रतीतो ज्ञातहृष्टयोः ।
सुकेतुः सुपताकायां यक्षसेनानिवेशयोः ।
प्रवृत्तिस्तु प्रवाहे स्याद्व्यापारे भ्रान्तिवार्तयोः ।
;l{0750}
मुहूर्तमल्पकाले च घटिकाद्वितयेऽपि च ।
ललितं त्रिषु ना भावभेदे सुन्दरनृत्तयोः ।
अस्त्रियां प्रमदारामे क्रीडिते जातपल्लवे ।
संपातस्तु वशे योगे प्रवेशे वेदसंविदोः ।
आसारे विजनेऽभ्यस्ते याचनाधारणार्थयोः ।
;l{0755}
पुंसि स्यादुचितं न्याये सीमन्तः केशवेशने ।
स्मार्तकर्मणि सीमान्तः प्रमाणे ग्रामभूमिनाम् ।
किरातो लुब्धके देववाहिनीमत्स्यभेदयोः ।
सरस्वान्नदमात्रेऽब्धौ कुरुक्षेत्रकुबेरयोः ।
रसिके च विवस्वांस्तु देवतासूर्ययोरपि ।
;l{0760}
पक्षिमात्रे च गरुडे गरुत्मानथ कीर्तितः ।
जीमूतः पर्वते मेघे शकुन्तौ भासपक्षिणौ ।
मरुतः पवने देवे स्पृक्कायां तु स्त्रियामपि ।
स्थपतिः कारुभेदे च कञ्चुकिन्यपि वर्तते ।
वृत्तान्तः स्यात्प्रकरणे प्रकारे कार्त्स्न्यवार्तयोः ।
;l{0765}
आनर्तः समरे नृत्तस्थाननीवृद्विशेषयोः ।
कृतान्तो यमसिद्धान्तदैवाकुशलकर्मसु ।
शुद्धान्तः कक्ष्यभेदे च नृपस्यासर्वगोचरे ।
गुह्ये चान्तःपुरे दृष्टान्तः शास्त्रे च निदर्शने ।
;p{0039}
विस्तारवल्ल्योर्व्रततिः वसती रात्रिवेश्मनोः ।
;l{0770}
महती पूजने वीणाभेदे स्यान्नारदस्य तु ।
जगती छन्दसि भुवि पक्षतिः पक्षभेदयोः ।
मूले हंसमयूरादौ(देः?) सिकता वालुका अपि ।
आयतिस्तूत्तरे काले स्याद्दीर्घत्वप्रभुत्वयोः ।
बृहती क्षुद्रवार्ताकी छन्दोभेदे महत्यपि ।
;l{0775}
वासिता स्त्रीकरिण्योश्च कृतवासे नपुंसकम् ।
भाविते स्तम्भितेऽपि स्याच्छादिते च त्रिषूच्यते ।
निमित्तं कारणे चिह्ने रजतं हेमरूप्ययोः ।
सिते त्रिषु स्यान्नक्षत्रे हारवारणदन्तयोः ।
संस्कृतं लक्षणोपेते कृत्रिमे च प्रकीर्तितम् ।
;l{0780}
निवातस्त्वाश्रयेऽवाते शस्त्राभेद्ये च वर्म यत् ।
जातोन्नद्धप्रवृद्धेषु द्वौ स्यादुच्छ्रित उत्थितः ।
वृद्धिमत्प्रोद्यतोत्पन्नावा(०न्नेष्वा)दृतौ सादरार्चितौ ।
लोहितोङ्गारके रक्ते विहितं युक्तकर्मणोः ।
अभ्यस्तेऽप्युचितं न्याये तथा परिचितेऽपि च ।
;l{0785}
आवर्तः सलिलभ्रान्तौ संभ्रान्तौ तुरगागमे ।
प्रचेता वरुणे श्रेष्ठे धीमत्यपि च वर्तते ।
उद्वर्तोत्तानितेऽपि स्यात्कीलितं बन्धितेऽपुमान् ।
पुरस्तात्प्रथमे प्राच्यां पुरोर्थेऽग्रत इत्यपि ।
अभितः शीघ्रसाकल्योभयता(तो?)भिमुखेषु च ।
;l{0790}
समीपे च पुरस्ता(?)दावलिङ्गं स्यात्ततः पुमान् ।
मूर्छितस्तु मूढे स्यात्सोच्छ्रये च तदीरितम् ।
;p{0040}
दशान्तस्त्वतिवृद्धे च वर्त्यग्रेऽपि च पुंसि वा ।
;c{इति त्र्यक्षरतान्ताः ।}
;v{चतुरक्षरतान्ताः}
वेण्यङ्कुरे वंशपोतः स्यान्महाकुलसंभवे ।
भगदत्तबृहद्दत्तौ क्षितिपालकनामनी ।
;l{0795}
अवधूतोपेक्षिते च कम्पिते चाश्रमान्तरे ।
अपक्रान्ते भूचलितः प्रतिपत्तिस्तु गौरवे ।
प्राप्तौ प्रवृत्तौ प्रागल्भ्ये कर्तव्यज्ञान उच्यते ।
उन्मीलितं समुत्कीर्णे समग्रोन्मेषयोरपि ।
दिवाकीर्तिस्तु चण्डाले नापितोलूकयोरपि ।
;l{0800}
सरस्वती नदीभेदे गोवाग्देवतयोर्गिरि ।
स्त्री पूजायामपचितिर्द्वयोश्च स्यात्क्षयार्चयोः ।
नदीनगर्योर्नागानां भोगवत्यथ काञ्चने ।
रौप्येऽपि कलधौतं स्यादवगीतं तु गर्हिते ।
जन्योपश्लिष्टयोर्वाच्यलिङ्गः कुत्सितकूजिते ।
;l{0805}
अत्याहितं महाभीतौ कर्म जीवानपेक्षि च ।
अवदातः सिते पीतेऽभिजातः कुलजे बुधे ।
पुरस्कृतः पूजितेऽरात्यभियुक्तेऽग्रतःकृते ।
युक्ते तु संस्कृतेऽमर्षिण्यभिनीतः प्रचक्ष्यते ।
;c{इति चतुक्षरतान्ताः ।}
;k{थान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरथान्ताः}
थः पुंसि भङ्गे शैलेन्दौ तरङ्गिण्यामपि स्त्रियाम् ।
;l{0810}
क्लीबे भयहरे शुक्ले श्यामले पृथुलेऽपि च ।
;c{इत्येकाक्षरथान्ताः ।}
;v{द्व्यक्षरथान्ताः}
अर्थोऽभिधेयरैवस्तुप्रयोजननिवृत्तिषु ।
;p{0041}
मोक्षकारणयोश्चास्था स्थानालम्बनयत्नयोः ।
अपेक्षायां च संस्था तु स्थितौ नाशे चरेऽपि च ।
मङ्गलानन्तरारम्भप्रश्नकार्त्स्न्येष्वथो अथ ।
;l{0815}
कथमादौ तथाप्यन्ते यत्ने गौरवबाढयोः ।
पथ्या स्त्री स्याद्धरीतक्यां पुंनपुंसकयोर्हिते ।
तीर्थं पात्रे दर्शने च पुण्यक्षेत्रे च पावने ।
योनौ जलावतारे च स्त्रीरजस्यध्वरेऽपि च ।
अष्टादशेऽमात्यसेनापतिपौरोहितेषु च ।
;l{0820}
निपानागमयोर्मूले ऋषिजुष्टजले गुरौ ।
वीथिः पङ्क्तावश्वगतौ नाट्यभेदे गृहाङ्कणे ।
मार्गे प्रस्थस्तु सानौ स्यान्मानभेदे नपुंसके ।
;c{इति द्व्यक्षरथान्ताः ।}
;v{त्र्यक्षरथान्ताः}
सत्पथं दिवि सन्मर्गे तारमार्गे च विश्रुतम् ।
समर्थस्त्रिषु शक्तिष्ठे संबन्धार्थे हितेऽपि च ।
;l{0825}
खण्डार्थं(?) तु समांशे स्याद्व्यवस्था कृत्यनिर्णये ।
;c{इति त्र्यक्षरथान्ताः ।}
;v{चतुरक्षरथान्ताः}
कर्णीरथः प्रवहणे मञ्चे राज्ञां स्वयंवरे ।
दशमीस्थः क्षीणरागे वृद्धे मरणसंशये ।
;c{इति चतुरक्षरथान्ताः ।}
;k{दान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरदान्ताः}
दः पुंसि दातरि छेदे दा स्त्रियां क्षान्तिदानयोः ।
;p{0042}
शुद्धौ दूः परितापे स्त्री दुष्टे दिः क्षय उच्यते ।
;l{0830}
दं क्लीबे दानवैराग्यकलत्रेष्ववलोकने ।
भेद्यलिङ्गस्त्वयं मूढे ग्रहान्ते द्रावके शुचौ ।
दर्शनज्ञाननेत्रेषु दृक् स्त्री द्रष्टरि तु त्रिषु ।
;c{इत्येकाक्षरदान्ताः ।}
;v{द्व्यक्षरदान्ताः}
वादी मङ्गलवाद्ये संख्यायां वैतालिके ध्वनौ ।
नन्दी वन्दी द्वौ वृषभे वंशजे स्तुतिपाठके ।
;l{0835}
कन्दस्तु सूरणे सस्ये मूले जलधरेऽपि च ।
छन्दोऽभिप्रायवशयोर्हृदाख्याचित्तवित्तयोः ।
उक्तादौ वृत्तशास्त्रे स्याद्वेदे च परिकीर्तितम् ।
स्त्री संविज्ज्ञानसंभाषाक्रियाकाराजिनामसु ।
प्रतिज्ञायां च संकेते तोषणाचारयोरपि ।
;l{0840}
भेदो द्वैते विशेषे च उपजाते विदारणे ।
मदो रेतसि कस्तूर्यां गर्वे हर्षेभदानयोः ।
कृष्णवस्तुनि मद्येऽपि पादः प्रत्यन्तपर्वते ।
तुरीयांशे वृक्षमूले चांशौ चरणभ्रंशयोः ।
पूज्ये चाथ पदं शब्दे व्यवसायोपदेशयोः ।
;l{0845}
वाक्ये पद्ये पदन्यासे स्थाने स्याद्वाच्यलिङ्गकः ।
त्राणे व्यवसिते चिह्ने वस्तुन्यथ गुणाधिके ।
संपद्भूतौ हारभेदे वैभवे च गदोऽस्त्रियाम् ।
आयुधे धनदे रोगे पुंसि कृष्णानुजेऽपि च ।
स्वेदस्तु घर्मसलिले अब्दो मेघे च दर्पणे ।
;p{0043}
;l{0850}
प्रभवादौ पर्वते च शादो जम्बालशष्पयोः ।
सूदस्तु व्यञ्जने पुंसि हिंसासंहारयोः स्त्रियाम् ।
ककुच्छ्रेष्ठे वृषस्याङ्गे राजचिह्नेऽपि कीर्तितम् ।
स्वाद्विष्टे मधुरे हृद्ये मृदू चातीक्ष्णकोमलौ ।
मन्दः शनौ तामसे च कुण्ठेभस्वैरकारिणोः ।
;l{0855}
निर्भाग्ये चापटौ पुंसि चाल्पपूरुषमूढयोः ।
;c{इति व्द्यक्षरदान्ताः ।}
;v{त्र्यक्षरदान्ताः}
दायादौ बन्धुतनयौ तमोनुच्चन्द्रसूर्ययोः ।
वैश्वानरे च निर्वादो जनवादे च निश्चिते ।
वादाभावे चाप्ययं स्यादामोदो हर्षगन्धयोः ।
गोविन्दः स्यात्सुरगुरौ गोष्ठाध्यक्षमुकुन्दयोः ।
;l{0860}
गोष्पदं सेविते माने प्रतिष्ठाकृत्यमास्पदम् ।
शारदः सप्तपर्णे स्याच्छरत्कालोद्भवेऽपि च ।
लाङ्गल्यां शारदी नव्ये वाण्यां कान्तौ च शारदा ।
प्रसादोऽनुग्रहे कार्ये प्राणस्वास्थ्यप्रशस्तिषु ।
नैर्मल्यहर्षयोश्चाथ आक्रन्दो दारुणे रणे ।
;l{0865}
आरावे रोदने त्रातर्यङ्गदो वालिनन्दने ।
नपुंसि बाहुवलये नर्मदः परिहासके ।
नदीभेदे विषादस्तु दुःखे गरलदायके ।
विषादी शंकरे दुःखयुक्ते गरलभोजने ।
कुमुदः प्लवगाधीशे कैरवेऽपि पुमान्भवेत् ।
;l{0870}
विनोदः शास्त्रतात्पर्ये परिहासे च धन्वनि ।
निषादस्तु स्वरे व्याधे त्र्यक्षरं चापि कीर्तितम् ।
;c{इति त्र्यक्षरदान्ताः ।}
;p{0044}
;v{चतुरक्षरदान्ताः}
मेघनादो मेघशब्दे ओषधौ रावणात्मजे ।
मुचुकुन्दो नृपे वृक्षे चापवादस्तु निन्दने ।
आज्ञायां स्यात्परीवादस्तन्त्रीनादापवादयोः ।
;l{0875}
धर्मे रहस्युपनिषत्सुप्रगल्भौ विशारदौ ।
विनोदबिन्दुः शास्त्राणां तात्पर्यज्ञे च लुब्धके ।
मेळमन्दो मषिघटे मेळामन्दमपि स्मृतम् ।
;c{इति चतुरक्षरदान्ताः ।}
;k{धान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरधान्ताः}
धः पुं शिलीध्रेन्द्वोर्ध्याने श्रीदे धन्वन्तरे घटे ।
धं वेश्मनि घने धान्ये बुधे धीस्तु धियि स्त्रियाम् ।
;l{0880}
धूर्ना धूपे स्त्री तु कम्पे वित्ते भारे युगाभ्रयोः ।
शंभोर्जटायां हेरम्बे धिङ् निर्भर्त्सननिन्दयोः ।
;c{इत्येकाक्षरधान्ताः ।}
;v{द्व्यक्षरधान्ताः}
सिद्धं नित्ये प्रसिद्धे च निष्पन्नापन्नदीप्तिषु ।
गन्धो गन्धक आमोदे लेशे संबन्धगर्वयोः ।
मृत्यौ च सरभेऽपि स्यात्संधिः सङ्गसुरङ्गयोः ।
;l{0885}
भेदे संघट्टने मोक्षे लाभे नाट्याङ्गहर्षयोः ।
धेनौ रन्ध्रे च सिद्धिस्तु योगभेदसुरेड्ययोः ।
सुधा पयसि पीयूषे मूर्वायां स्नुहिलेपयोः ।
गङ्गायामिष्टकायां च साधुः सज्जनयोग्ययोः ।
पात्रे पूज्ये पाचके चामात्ये पूजाविधावपि ।
;l{0890}
प्रागल्भ्ये चाव्ययं क्लीबं चारौ वार्धुषिकेऽपि च ।
सिन्धुर्नद्यां नदे स्त्री स्याद्देशभेदेऽम्बुधौ गजे ।
;p{0045}
मोक्षे समाप्तौ लाभे च पुंसि निष्पत्तियोगयोः ।
मधु मद्ये पुष्परसे वैशाखे माक्षिके गुडे ।
क्षीरे जले दैत्यभेदे मदवृक्षविशेषयोः ।
;l{0895}
वसन्ते जातिमधुरे जपाकोशे द्वयोरपि ।
विधुर्विष्णौ चन्द्रमसि कर्पूरे राक्षसेऽपि च ।
विधिर्विधाने नियतौ दैवे काले विधातरि ।
कल्पे नेमौ प्रवृद्धौ स्यात्पश्चाद्भागनितम्बयोः ।
वृद्धिरानन्दने वृद्धौ वर्धनेऽपि कलान्तरे ।
;l{0900}
वधूर्जायास्नुषास्त्रीषु प्रियङ्गौ शटिनामनि ।
स्पृक्कायां च नवोढायां बन्धुर्बन्धूकपुष्पके ।
वल्लभेष्टे भ्रातरि च पुंसि तत्परिकीर्तितः ।
स्निग्धस्तु त्रिषु सान्द्रे च क्लीबे मसृणतेजसोः ।
इद्धं स्याद्वर्धने कान्तौ मुग्धः सुन्दरमूढयोः ।
;l{0905}
सौम्ये नवेऽबलाभेदे चार्धं खण्डे समांशके ।
बुद्धस्तु सुगते वृद्धः पण्डिते च वयोधिके ।
स्कन्धः समुदये वृक्षे सैन्ये रूपादिपञ्चके ।
समीहने शीर्षभुजप्रकाण्डगमनेष्वपि ।
विधावृद्धिप्रकारेषु गजान्ने वर्तने विधा ।
;l{0910}
संधा प्रतिज्ञामर्यादासंधानेष्वपि च स्त्रियाम् ।
स्पृहायां प्रत्यये श्रद्धा स्यादन्धस्तिमिरान्नयोः ।
चक्षुर्हीनेऽप्यलिङ्गः स्यान्मिथोऽन्योन्ये रहस्यपि ।
वृधा निरर्थकाविध्यो (ग्रन्थि?) पर्वण्यनार्जवे ।
;c{इति द्व्यक्षरधान्ताः ।}
;p{0046}
;v{त्र्यक्षरधान्ताः}
विवधो विषये पुंसि पर्याहारा(रे?)ध्वभारयोः ।
;l{0915}
न्यग्रोधः काष्ठवेण्वोश्च व्यामे वटतरावपि ।
विबुधौ सुरविद्वांसावुत्सेधः काय उन्नतौ ।
अवधिस्त्ववसाने स्यात्सीम्नि काले बिलेऽपि च ।
उपाधिर्धर्मचिन्तायां कैतवेऽपि विशेषणे ।
कुडुम्बव्रतवक्रेषु व्याजे पुं प्रणिधिः पुमान् ।
;l{0920}
अतिनिक्षेपचरयोः प्रार्थितेऽथ रथस्थिते ।
वरूथो रथगुप्तौ स्यात्तिरोधत्ते(?) विवर्तने ।
समाधिर्नियमे स्थाने निपाते च समर्थने ।
प्रसिद्धः स्याद्भूषिते च ख्याते तूर्यतृतीयके ।
परिधिर्यज्ञियतरोः शाखायामुपसूर्यके ।
;l{0925}
कबन्धोऽस्त्री जले दैत्येऽप्यपमूर्धकलेवरे ।
;c{इति त्र्यक्षरधान्ताः ।}
;v{चतुरक्षरधान्ताः}
अवरोधस्तिरोधाने राजदोरेषु तद्गृहे ।
समुन्नद्धः समुद्भूते पण्डितंमन्यदृप्तयोः ।
अनुबन्धः प्रकृत्यादौ दोषोत्पादे विनश्वरे ।
मुख्यानुयायिनि शिशौ प्रकृतस्यानुवर्तने ।
;l{0930}
अनुबन्धेऽपि हिक्कायां भ्रष्टायामपि कथ्यते ।
गजबन्धस्तु सुरते आलाने ग्रहणेऽपि च ।
ब्रह्मबन्धुरधिक्षेपे निर्देशेऽथावलम्बने ।
;p{0047}
अविदूरेऽप्यवष्टब्ध रुन्धे(द्धे?) क्रान्ते तिरस्कृते ।
;c{इति चतुरक्षरधान्ताः ।}
;k{नान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरनान्ताः}
नः पुंसि नाभौ हेरम्बे क्लीबे नं ज्ञानवाद्ययोः ।
;l{0935}
सूक्ष्मपद्यापरिक्लिष्टशून्यभिन्नेषु तत्त्रिषु ।
धनुःशब्दे स्तुतौ स्त्री स्यान्नौः काले तरणावपि ।
नु पृच्छायां विकल्पे च निर्निश्चयनिषेधयोः ।
;c{इत्येकाक्षरनान्ताः ।}
;v{द्व्यक्षरनान्ताः}
गमने वाहने यानं भिन्नं मिश्रे पृथक्कृते ।
जनस्तु पामरे लोके घनं स्याल्लोहमुद्गरे ।
;l{0940}
कांस्ये तालादिके नृत्ते विस्तारेऽभ्रे दृढेऽधिके ।
सान्द्रे स्त्रियां तु मुस्तायां त्रिषु मूर्तिगुणे भरे ।
दानं गजमदे त्यागे पालनच्छेदबुद्धिषु ।
स्थानं स्थितौ च सादृश्ये संनिवेशावकाशयोः ।
युक्तार्थे कारणार्थे च युद्धनृत्तार्थयोरपि ।
;l{0945}
तनुस्तु विरले काये कृशेऽल्पे च क्वचित्त्रिषु ।
सूनुः सुतेने सहजे वधस्थानोपजिह्वयोः ।
गळशुण्ठिकभेदे च सूनः स्याद्वाच्यलिङ्गकः ।
पुष्पप्रसवयोः क्लीबं स्वप्नः सुप्तस्य संस्मृतौ ।
ननु प्रश्नानुनययोस्तोके संबोधनेऽपि च ।
;l{0950}
मानं कोपेऽभिभाने च विमाने मददण्डयोः ।
शून्ये प्रमाणे प्रस्थादौ पुंसि चित्तोन्नतावपि ।
;p{0048}
स्नानीयेऽभिषवे स्नानं योनिः स्यात्तान्त्रिके पणे ।
स्त्रीणां गुह्ये कारणे च जन्मस्थानेऽपि कीर्तितः ।
नाम क्लीबे नामधेयेऽव्ययं स्यादवधारणे ।
;l{0955}
स्यात्प्रकाशे प्रसिद्धे च क्रोधोपगमकुत्सने ।
भानुर्दिवाकरे रश्म्यां ग्रावाणेऽद्रौ पुमान्भवेत् ।
पत्री बाणे पक्षिभेदे वृक्षादौ वाहयुक्तके ।
शिखी वह्नौ मयूरे च ओषधौ पर्वते द्विजे ।
कुक्कुटध्वजयोश्चाथ सादी स्यात्सारथावपि ।
;l{0960}
गजारोहे हयारोहे वाजी तुरगबाणयोः ।
विहङ्गेऽथ धृतौ बुद्धिस्वभावब्रह्मवर्ष्मसु ।
यत्ने जीवेन्द्रिये वायौ चात्मा स्यादथ भूपतौ ।
राजा चन्द्रे क्षत्रियेन्द्रे क्षयरोगे पतौ द्रुमे ।
इनः सूर्ये प्रभौ पुंसि ब्रह्मा वेदे द्विजेऽपि च ।
;l{0965}
तत्त्वे तपसि योगेन्दौ सूर्ये ब्रह्मणि वेधसि ।
वर्त्म नेत्रच्छदे मार्गे मीनो राशौ झषेऽपि च ।
पक्ष्माक्षिलोम्नि किञ्जल्के तन्त्वाद्यंशेऽप्यणौ गुरौ ।
पर्वस्तु तिथिभेदे स्यादुत्सवे लक्षणान्तरे ।
दर्शप्रतिप्रदोः संधौ विषुवत्प्रभृतावपि ।
;l{0970}
ग्रन्थिप्रस्तावयोश्चापि वर्ष्म देहप्रमाणयोः ।
धाम त्विषि प्रभावे च गृहे देहे च जन्मनि ।
लक्ष्म चिह्ने प्रधाने च रत्नं श्रेष्ठे मणावपि ।
स्वजाते पद्मरागादौ वनं काननवारिणौ ।
;p{0049}
हीनन्यूनावूनगर्ह्यौ ज्ञानी सर्वज्ञसौम्ययोः ।
;l{0975}
दाम रज्जौ राक्षसे च कर्म सत्कृत्यपापयोः ।
जीवस्थानेऽथावसाने संयोगप्रतिलोमयोः ।
स्थाने गतौ चानुशब्दः पश्चात्सादृश्ययोरपि ।
पुनरप्रथमे भेदे नूनं तर्केऽर्थनिश्चये ।
अनः प्राणयुतेऽपि स्यान्नानानेकोभयार्थयोः ।
;c{इति द्व्यक्षरनान्ताः ।}
;v{त्र्यक्षरनान्ताः}
;l{0980}
भुवनं विष्टपे लोके सलिलेऽपि वियत्यपि ।
शयनं सुरते निद्राशय्ययोरपि बोधितम् ।
मदनः सिक्थके मारे दुर्धूरे शक्रपादपे ।
वसन्तशत्रुमूल्येषु कठिनो दुर्जने दृढे ।
जीवनं जीविते तोये संदानं दामदानयोः ।
लोचनं स्यान्मुकुलिते सुखिते शूषणे दृशि ।	{0985}
यत्ने निरूपणेऽपि स्यान्मननं त्ववबोधने ।
कर्तनं छेदने प्राह नारीणां तूलसेवने ।
शकुनिः पक्षिभेदे च नरभेदेऽपि चेष्यते ।
अवनं खण्डने त्राणे गतौ तृप्तौ च याचने ।
;l{0990}
श्रवणे च क्रियायां च अवाप्तिप्रीतिदीप्तिषु ।
तलिनं विरले स्तोके स्वच्छे तुच्छेऽपि वाच्यवत् ।
तलुनः पावने यूनि स्त्रियां तु तलुनीं विदुः ।
अर्जुनः ककुभे पार्थे कार्तवीर्यमयूरयोः ।
मातुरेकसुते वृक्षे धवले नयनामये ।
;l{0995}
तृणभेदे गवि स्त्री स्यान्नयनं लोचने गतौ ।
;p{0050}
उमायां करतोये च कुट्टनायामपि स्त्रियाम् ।
वितानो यज्ञविस्तारोल्लोचेषु क्रतुकर्मणि ।
वृत्तभेदेऽवसाने च त्रिषु स्यात्तुच्छमन्दयोः ।
प्रधाने पटले चाथ मर्दनं तु विलोलने ।
;l{1000}
मालिनी तु नदीभेदे छन्दोभेदेऽपि च स्त्रियाम् ।
मालाकारस्त्रियां चापोनगर्यां गौरिगङ्गयोः ।
प्रधानं स्यान्महापात्रे प्रकृते परमात्मनि ।
सदोत्तमे प्रतिज्ञायामेकत्वे धारणे रणे ।
मुख्ये मतौ मन्त्रिणि स्याद्गन्धनं सूचने द्युतौ ।
;l{1005}
उत्साहेऽपि च हिंसायां मन्थनं लोडनेऽपि च ।
शासनं राजदत्तोर्व्यां लेखाज्ञापत्रनीतिषु ।
शिक्षके रक्षके मर्यादाबुद्ध्योश्चान्यलिङ्गकः ।
दर्शनं नयने स्वप्नबुद्धिधर्मोपलब्धिषु ।
दर्शवर्मज्ञानशास्त्रदर्पणेष्वक्षिसंविदि ।
;l{1010}
समये चाथ पिशुनं कुङ्कुमे सूचके खले ।
घ्राणे च स्यात्कटीवस्त्रे स्पृक्कायां पिशुना मता ।
संतानः संततौ गोत्रे स्यादपत्ये सुरद्रुमे ।
चालनी तु शतच्छिद्रे पुंश्चल्यामपि च स्त्रियाम् ।
नलिनी स्यात्सरोजिन्यां व्योम्नि सिन्धौ सरोवरे ।
;l{1015}
नालिकायामपि स्त्री स्यान्नलिनं कमले जले ।
पद्मिनी स्त्रीविशेषे च सरस्यामम्बुजे स्त्रियाम् ।
निधनं सामभक्तौ च बहिर्मुष्टौ कुलक्षये ।
जघनं स्यात्कटेः पूर्वे श्रोणिभागापराधयोः ।
विमानोऽस्त्री देवयाने सप्तभूमिकसद्मनि ।
;l{1020}
प्रार्थना याचने नाम्नि चाथ मत्ताविदग्धयोः ।
वाणिनी दूतिकायां च नर्तक्यां माननोऽस्त्रियाम् ।
;p{0051}
स्तम्भने मानभेदे संमाने मत्तनिकृन्तयोः ।
सीमन्तिन्यां मदस्यन्द्यां मानना मानिनी समा ।
वन्दिनी क्षेपणे नग्ने क्षुद्रे प्रेते दिगन्तरे ।
;l{1025}
भूतात्मा धातरि तनौ शिखरी तरुशैलयोः ।
अपामार्गे हायनस्तु व्रीहिभेदेऽर्चिवर्षयोः ।
वृजिनं कल्मषे क्लीबं क्लेशे ना कुटिले त्रिषु ।
वाहिनी तु स्त्रियां नद्यां सेनायां कीर्तियुक्तके ।
रजनी नीलिकालाक्षाहरिद्रायामिनीषु च ।
;l{1030}
ह्वादिनी वज्रतटितोः कामिनी योषिति स्त्रियाम् ।
श्यामापारावतीचक्रवाकीवन्दासु चेष्यते ।
केतनं तु गृहे कृत्ये ध्वजे चोपनिमन्त्रणे ।
व्यञ्जनं लाञ्छने श्मश्रुनिष्ठानावयवेष्वपि ।
कादिक्षान्तेऽथ राजानां द्यूतलोकापवादयोः ।
;l{1035}
कौलीनं स्यात्कुलीनत्वगुह्यजन्यकुकर्मसु ।
कौलेयकविहगाहिपशूनां संगरेऽपि च ।
स्यादुद्यानं निःसरणे वनभेदे प्रयोजने ।
देवनं व्यवहारे च द्युतौ मोदे मदेऽपि च ।
स्तुतौ च विजिगीषायां क्रीडास्वप्नगतिष्वपि ।
;l{1040}
उत्थानं पौरुषै तन्त्रे संनिविष्टोद्गमे मुदि ।
मलत्यागे समाप्तौ च व्युत्थानं वैरपूजयोः ।
समाधौ च निवृत्तौ च प्रतिरोधेऽथ मारणे ।
साधनं मृतसंस्कारे गतौ द्रव्येऽर्थदापने ।
निर्वर्तनोपकरणानुव्रज्यासु च मेहने ।
;l{1045}
चिह्ने सैन्ये च करणे व्यसनं किल्बिषेऽशुभे ।
निष्परोद्यमने सक्तौ दोषे भ्रंशे विपद्यपि ।
;p{0052}
कामजे कोपजे चाथ मैथुनं संगतौ रतौ ।
मिथुनं राशिभेदे स्याद्युगं स्त्रीपुंसयोगयोः ।
कौपीनं चीरखण्डे स्याद्गुह्ये कार्ये तदिष्यते ।
;l{1050}
प्रसूनं पुष्पफलयोः प्रज्ञानं बुद्धिचिह्नयोः ।
क्रन्दने रोदनाह्वाने संस्थानं तु चतुष्पथे ।
संनिवेशे च मृत्यौ स्यादाकृतौ केतनेऽपि च ।
समानो वायुभेदे च समे चैके च सज्जने ।
तरस्वी वेगिनि शूरे वृद्धौ छेदे च वर्धनः ।
;l{1055}
आसनं तु गजस्कन्धे पीठेऽपि च नपुंसके ।
;c{इति त्र्यक्षरनान्ताः ।}
;v{चतुरक्षरनान्ताः}
वैरोचनस्तु सुगते बलिकर्णयमेषु च ।
शनौ विरोचनस्तु स्यात्प्रह्लादतनयार्कयोः ।
अग्नौ चन्द्रे च कान्तौ स्यादथ नेत्रे विलोचनः ।
अन्धके विषये क्लीबे अभिज्ञानं स्मृतावपि ।
;l{1060}
गर्वे ज्ञाने च हिंसायां प्रणवे च समीरितम् ।
उपासनं शराभ्यासे शुश्रूषायां च हिंसने ।
अग्रजन्मा द्विजे ज्येष्ठभ्रातरि ब्रह्मणि स्मृतम् ।
निबन्धनं तु संसर्गे हेतौ संयमनेऽपि च ।
कौतुके चानुरागे च लक्ष्येऽभिज्ञान उच्यते ।
;l{1065}
उपधानं विशेषे स्याद्गड्डुके प्रणयेऽपि च ।
रसायनं विहङ्गे स्याद्व्याधीनां च कृतौषधे ।
प्रतियत्नस्तु संस्कारे चोपग्रहणलिप्सयोः ।
शक्रघातुकमत्तेभनीरदेषु घनाघनः ।
निर्यातनं वैरशुद्धौ दाने न्यासार्पणेऽपि च ।
;p{0053}
;l{1070}
संपिधानं तु वस्त्रे चाच्छादनेऽपि प्रकीर्तितम् ।
आराधनं साधने स्यादवाप्तौ तोषणेऽपि च ।
अधिष्ठानं चक्रपुरप्रभावाध्यासनेष्वपि ।
अभिपन्नोऽपराद्धेऽभिग्रस्ते व्यापद्गतावपि ।
विश्वकर्मा दिनकरे सुरशिल्पिनि पुंस्ययम् ।
;l{1075}
महासेनस्तु सेनान्यां षण्मुखे वासवेऽपि च ।
दुःशासनस्तु दुर्दण्डे सुयोधनसुते पुमान् ।
विकर्तनश्चोद्वलने मार्ताण्डे नृपतावपि ।
संकेतनं लालने च संज्ञाध्वजगृहेषु च ।
आतञ्चनं प्रतीवापे जवनाप्यायनार्थयोः ।
;l{1080}
आलोचनं दर्शने स्याद्यतिबुद्ध्या निरीक्षणे ।
विष्वक्सेनोऽच्युतः पुंसि घृष्टिगन्धफलिन्ययोः ।
;c{इति चतुरक्षरनान्ताः ।}
;v{पञ्चाक्षरनान्ताः}
इन्द्रे तु गोत्रोद्दलनः कुलघ्ने गिरिदारणे ।
लाक्षायां च हरिद्रायां फलिन्यां वरवर्णिनी ।
स्त्रीरत्ने रोचनेऽपि स्यादुपस्पर्शनमुच्यते ।
;l{1085}
स्पर्शे स्नानाचमनयोश्छादने त्वपवारणम् ।
;c{इति राघवीयनानार्थमञ्जर्यां तवर्गान्तवर्गाः परिसमाप्ताः ।}
;k{पान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरपान्ताः}
पः पुमान्पचने शैले प्रकाशे कौस्तुभे क्षणे ।
शुभलग्ने च पं क्लीबे हेम्नि पाः पातृपानयोः ।
स्यात्स्त्रियामम्बुधारायां सुधायां समितावपि ।
पुस्त्रिष्वार्ते प्रपन्ने च पूः स्त्री पुरशरीरयोः ।
;p{0054}
;l{1090}
पूरणे चाथ पुंशब्दः पुरुषे परमात्मनि ।
;c{इत्येकाक्षरपान्ताः ।}
;v{द्व्यक्षरपान्ताः}
रूपं शब्दे पशौ श्लोके ग्रन्थावृत्तौ सितादिषु ।
रूपं शब्दे पशौ श्लोके ग्रन्थावृत्तौ सितादिषु ।
सौन्दर्ये च स्वभावे च मृगे स्थाने च नाविके ।
आकारवपुषोश्चाथ गोपो गोष्ठपतौ शिवे ।
ग्रामौघकृतकीटेषु(?) वल्लभाब्धीन्दुराजसु ।
;l{1095}
गोपी गोपालमहिलाशारिबारक्षिकासु च ।
कल्पः स्यात्प्रलये न्याये शास्त्रे ब्रह्मदिने विधौ ।
क्षेपो विलम्बे निन्दायां बाष्पो नेत्रजलोष्मणोः ।
नीपः कदम्बे निम्बायां पुलके च हरिप्रिये ।
अन्ववायप्रभेदे स्यादपिः प्रश्नविरोधयोः ।
;l{1100}
संभावनायां गर्हायां समुच्चयवितर्कयोः ।
तल्पं शव्याट्टदारेषु पापः कुत्सेषदर्थयोः ।
;c{इति द्व्यक्षरपान्ताः ।}
;v{त्र्यक्षरपान्ताः}
कलापो भूषणे बर्हे तूणीरे संहतावपि ।
आच्छादनेऽन्ने कशिपुरावापः परिचिन्तने ।
वृक्षस्कन्धोर्ध्वशाखायां तृणगुच्छे द्रुविस्तृतौ ।
;l{1105}
पल्लवे विटमुख्ये च विटपः पुंनपुंसकम् ।
सुकृपा मञ्जुबुधयोर्यद्यपीत्यवधारणे ।
कच्छपी कूर्मयोषायां वीणाभेदेऽपि च स्त्रियाम् ।
;c{इति त्र्यक्षरपान्ताः ।}
;v{चतुरक्षरपान्ताः}
अवलेपस्तु गर्वे स्याल्लेपने दूषणेऽपि च ।
;p{0055}
वित्ताधिपः कुबेरे स्यात्प्रभौ धनिकयक्षयोः ।
;l{1110}
परिवापः परिच्छेदे पर्याप्तौ सलिलस्थितौ ।
वृषाकपिः शिवे विष्णौ जिष्णावञ्जलिनी पुमान् ।
प्राप्तरूपाभिरूपौ द्वौ विद्वांसे सुन्दरेऽपि च ।
वंशदीपो यष्टिदीपे परिधापी तु वत्सरे ।
;c{इति चतुरक्षरपान्ताः }
;k{फान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरफान्ताः}
स्फो जञ्झानिल आस्फोटे फूत्कारे वारणेऽपि च ।
;l{1115}
फा स्त्रियां निष्ठुरोक्तौ च कलाकेलीकुटीषु च ।
अथ स्फारे परोक्षे च फः शब्दो वाच्यलिङ्गकः ।
;c{इत्येकाक्षरफान्ताः ।}
;v{द्व्यक्षरफान्ताः}
शिफा तरुजटायां च शाखामांसीनदीषु च ।
शफं तरूणां मूले च गवादीनां खुरेऽपि च ।
रेफः शब्दे रवर्णे स्यादधमे क्षयकामयोः ।
;l{1120}
कफः श्लेष्मे कफी तु स्यात्श्लेष्मलेऽपि पुमान्भवेत् ।
;c{इति व्द्यक्षरफान्ताः । त्र्यक्षराद्यप्रसिद्धम् ।}
;k{बान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरबान्ताः}
बः कुम्भे वरुणे बिन्दौ विकले च गुरौ मदे ।
विभूतिकारे कलहे पक्षे गर्भे च पर्वणि ।
बा स्त्रियां काहलीवल्लीशृङ्खलास्वमले त्रिषु ।
;c{इत्येकाक्षरबान्ताः ।}
;v{द्व्यक्षरबान्ताः}
निम्बस्तु पिचुमन्दे च पारिभद्रतरावपि ।
;l{1125}
बिम्बोऽस्त्री मण्डले सोमसूर्ययोर्मुखलक्ष्मणोः ।
प्रतिबिम्बे प्रतिकृतौ स्त्रियां स्याद्बिम्बिकाफले ।
शम्बः स्यान्मुसलाग्रस्थलोहमण्डलके पवौ ।
शुभान्विते शुभंयौ च कम्बुर्वलयशङ्खयोः ।
;p{0056}
क्लीबं नपुंसके षण्डे वाच्यलिङ्गमविक्रमे ।
;c{इति व्द्यक्षरबान्ताः ।}
;v{त्र्यक्षरबान्ताः}
;l{1130}
कादम्बः कलहंसेक्ष्वोर्द्विजिह्वे मार्गणेऽपि च ।
कदम्बः पुंसि नीपे स्यात्तिनिशे वरुणद्रुमे ।
धूल्यां समूहे गन्धे च विडम्बस्त्यागनिन्दयोः ।
नितम्बः पश्चिमश्रोणीभागेऽद्रिकटकेऽपि च ।
;c{इति त्र्यक्षरबान्ताः । चतुरक्षरमप्रसिद्धम् ।}
;k{भान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरभान्ताः}
भः शंभौ भ्रमरे भावे शुक्रेंऽशे जलदे पुमान् ।
;l{1135}
भा भुव्यलंकृतौ दीप्तौ स्त्रियां भाः किरणे द्युतौ ।
भं क्लीबे गगने राशौ नक्षत्रे च सुदर्शने ।
भीः स्त्री भीत्यां खगे पुंसि स्थानभूम्योस्तु भूः स्त्रियाम् ।
;c{इत्येकाक्षरभान्ताः ।}
;v{द्व्यक्षरभान्ताः}
जम्भो दैत्यान्तरे दम्भे जम्बीरे भक्षणेऽपि च ।
कुम्भः स्यात्कुम्भकर्णस्य पुत्रे वेश्यापतौ घटे ।
;l{1140}
गुग्गुलौ गजमूर्धांशे राशौ त्रिवृतमानयोः ।
कुम्भीभपाटलावारिपर्णीपिठरकट्फले ।
शिशुबालिशयोर्डिम्भः स्तम्भस्तु स्थूणजाड्ययोः ।
निश्चेष्टालानकाष्ठेषु शंभुर्ब्रह्मेशविष्णुषु ।
गर्भोऽपवरकेऽन्तःस्थे सुते नग्ने च कन्दरे ।
;l{1145}
कुक्षौ कुक्षिस्थजन्तौ च भ्रूणे पनसकण्टके ।
सुम्भो दैत्ये बालके च नाभिः प्राण्यङ्गजे पुमान् ।
क्षत्रिये मध्यकोष्ठे च शुक्रास्तचक्रवर्तिनोः ।
क्षेत्रे प्रधाने चक्रस्य मध्ये कस्तूरिकामदे ।
सभा संसदि सभ्येन्दीवरसामाजिकेष्वपि ।
;l{1150}
द्यूते दुरोवरे कान्तियुक्ते त्रिष्वपि विश्रुतम् ।
;p{0057}
कदल्यप्सरसो रम्भा शोभा स्त्री कान्तिरागयोः ।
;c{इति व्द्यक्षरभान्ताः ।}
;v{त्र्यक्षरभान्ताः}
कौस्तुभः स्याद्देवमणौ कण्ठावर्तेऽपि वाजिनाम् ।
आलम्भमवसाने च कलभः करिपोतके ।
अङ्गलेपनवस्तूनां विशेषेऽपि पुमान्भवेत् ।
;l{1155}
सुरभिश्चम्पके स्वर्णे जातीफलवसन्तयोः ।
गन्धोपले कामधेनौ सल्लकीमातृभेदयोः ।
सुगन्धे च मनोज्ञे च विद्वांसे घ्राणतर्पणे ।
विष्कम्भो योगभेदे स्यात्संरम्भः संभ्रमे क्रुधि ।
ककुभस्त्विन्द्रवृक्षे स्याद्दिक्षु पक्षिण्यपि द्वयोः ।
;l{1160}
आरम्भस्तु त्वरायां च दर्पे चोद्यमने वधे ।
शरभः शलभे चाष्टपादे वनमृगान्तरे ।
वल्लभो दयितेऽध्यक्षे पतौ सर्वकलावति ।
अतिप्रीतेऽतिसौन्दर्ये कुलीनेऽश्वे मनोहरे ।
प्रधानेऽल्पे च वीरेऽथ प्रणये चापि हिंसने ।
;l{1165}
विस्रम्भः केकि(लि?)कलहे विश्वासे च प्रकीर्तितः ।
दुन्दुभिर्दैत्यभेदे च वाद्ये वर्षे त्रिकद्वये ।
कुसुम्भं सोमनि क्लीबे स्यान्महारजने घटे ।
संनिभं तु समीपे च पुंसि वा साम्यवस्तुनि ।
;c{इति त्र्यक्षरभान्ताः ।}
;v{चतुरक्षरभान्ताः}
अवष्टम्भः सुवर्णे च स्तम्भप्रारम्भयोरपि ।
;c{इति चतुरक्षरभान्ताः ।}
;p{0058}
;k{मान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरमान्ताः}
;l{1170}
मः शंभौ धातरीन्द्रे च चन्द्रे मासे च पुंस्ययम् ।
मा स्त्री माने मृतौ वेलामेघापद्मासु च स्त्रियाम् ।
अव्ययं प्रतिषेधे च जने तु स्यान्नपुंसकम् ।
मुः पुंसि बन्धनेऽपि स्यात्पिङ्गलाभिधवर्णयोः ।
;c{इत्येकाक्षरमान्ताः ।}
;v{द्व्यक्षरमान्ताः}
दमस्तु दमथे दण्डे कर्दमे दमनेऽपि च ।
;l{1175}
क्रमः शक्तौ परीपाट्यां रीत्यां चलनकम्पयोः ।
ग्रन्थे च पादक्षेपे च पर्याये च पराक्रमे ।
क्षेमं स्यान्मङ्गले लब्धे क्षेमः कुशलचोरयोः ।
क्षेमा द(ध)नहरीगौर्योः क्षमः पुंसि क्षमान्विते ।
क्षमा धरित्रीक्षान्त्योः स्त्री युक्ते शक्ते हिते सहे ।
;l{1180}
युक्तादौ वाच्यलिङ्गः स्यात्कामः काम्ये मनोभवे ।
इच्छायां रेतसि क्लीबे निकामे व्यसनेऽव्ययम् ।
रागाभ्यनुज्ञयोश्चापि त्रिषु श्यामस्तु मेचके ।
हरित्प्रयागान्यग्रोधघटवृद्धेषु दारके ।
मारे शुके पिके कृष्णे मरीचे लवणे नपुम् ।
;l{1185}
अप्रसूताङ्गनायां स्त्री सोमवल्ल्यां महौषधौ ।
कृष्णाप्रियङ्ग्वोर्गुन्द्रायां निशाशारिबयोरपि ।
नील्यां शोभात्रिवृतयोस्तृणभेदेऽपि कथ्यते ।
भामः क्रोधे रवौ दीप्तौ नरकग्रहभेदयोः ।
धर्मः पुण्ये यमे न्याये स्वभावाचारयोः कृतौ ।
;p{0059}
;l{1190}
उपमायामहिंसायां भावे चापे च यज्वनि ।
स्वरेषूपनिषद्राज्ञोर्वामं सव्येऽतिसुन्दरे ।
प्रतीपे द्रविणे पुंसि वामस्थे रम्यचक्रयोः ।
गर्हिते योषिति हरे वामी तु बडबासृजोः ।
रासभीकरभीभृङ्गेष्वथ सोमो धनाधिपे ।
;l{1195}
दिव्यौषधौ श्यामलताचन्द्रयोर्वासरे जले ।
वसुभेदे च कर्पूरे समे स्त्री योषितीति च (?) ।
स्यात्पद्मा लाञ्छनेऽभिख्याविध्योर्लोकेश्वरार्कयोः ।
धनदे च सरस्वत्यां तारालक्ष्म्योश्च वाच्यवत् ।
पद्मं स्यात्पद्मकव्यूहे निधौ संख्यान्तरेऽम्बुजे ।
;l{1200}
ऊर्मिस्तरङ्गे पीडायां वेगे भङ्गप्रकाशयोः ।
उत्कण्ठवस्त्रसंकोचरेखेषु परिचक्ष्यते ।
लक्ष्मीः संपत्कान्तिरमारूपभेदप्रियङ्गुषु ।
रामो मनोज्ञे शरभे जामदग्नौ (ग्न्ये?) बले सिते ।
त्रिषु नीले राघवे च परशौ रमणेऽपि च ।
;l{1205}
क्लीबे तु वास्तौ कुष्ठे स्त्री स्याद्रमायां च योषिति ।
शुष्मा तेजोर्कयोः पुंसि शुष्मं क्षीरे नभस्यपि ।
पद्मके बिन्दुजाले च पद्मा भार्ङ्गीश्रियोरपि ।
भ्रमोऽम्बुनिर्गभे भ्रान्तौ कान्ताख्ये शिल्पयन्त्रके ।
भीमो भये भीमसेने सूक्ष्ममध्यात्मदभ्रयोः ।
;l{1210}
श्रमोऽभ्यास उपाये च सूर्मिः स्यात्सालभञ्जिके ।
यमः कृतान्ते यमने युग्मजाते हिते त्रिषु ।
आनृशंस्यक्षमासत्याहिंसार्जवदमेषु च ।
ज्ञानप्रसादमाधुर्यमार्दवे पुंनपुसकम् ।	
;p{0060}
आमोऽपक्वे रोगभेदे समस्तक्राटकार्धयोः(?) ।
;l{1215}
यामो दिनस्याष्टमांशे ध्वाङ्क्षे संयमनेऽपि च ।
घर्मः स्यादातपे ग्रीष्मे प्रवर्ग्ये देवतान्तरे ।
किरणे प्रग्रहे रश्मिर्ग्रामः शब्दादिवृन्दयोः ।
षड्जादौ स्यात्संवसथे चाथ सेनामुखे रुजि ।
स्तम्बेऽपि गहने गुल्म ऊष्म स्वेदाम्भसोरपि ।
;l{1220}
धाम कान्त्यामथालस्ये जामी स्वसृकुलस्त्रियोः ।
जिह्मस्तु कुटिले मन्दे रसनायां तु तत्स्रियाम् ।
न पुंसि कपटे वक्रे सिंहः श्रेष्ठमृगेन्द्रयोः ।
अमा सह समीपे च सामि त्वर्धे जुगुप्सने ।
नाम प्रकाश्यसंभाव्यक्रोधोपगमकुत्सने ।
;c{इति व्द्यक्षरमान्ताः ।}
;v{त्र्यक्षरमान्ताः}
;l{1225}
ललाम च ललामं च भूषाप्राधान्यवाजिषु ।
चिह्नप्रभावपुण्ड्रेषु पुच्छे कान्तौ त्रिषु ध्वजे ।
शृङ्गे च पुरुषश्रेष्ठे मध्यमस्तु त्रिलिङ्गके ।
मध्यदेशे स्वरे रात्रौ छन्दोभेदेऽन्तरे नले ।
अङ्गुलौ कर्णिकायां च तथा दृष्टरजःस्त्रियाम् ।
;l{1230}
सत्तमश्चान्यवत्पूज्ये श्रेष्ठसाधीयसोरपि ।
नियमो यन्त्रणायां च प्रतिज्ञायां च संयमे ।
शौचाध्वरतपःसत्यस्वाध्यायेषु व्रतेऽपि च ।
उपस्थनिग्रहे स्नाने पुंसि मौनोपवासयोः ।
कुट्टिमं बद्धभूमौ स्याद्विभ्रमो भ्रान्तिशोभयोः ।
;p{0061}
;l{1235}
संशये भयसौन्दर्यविलासेषु प्रकीर्तितः ।
निगमोऽस्त्री पुरे वेदे वाणिज्ये च वणिग्धने ।
नैगमो नागरे वैश्ये पुंसि स्याच्छ्रौतकर्मणि ।
परमः स्यात्प्रधानाद्योरोंकारेऽपि पुरातने ।
अनुज्ञाने च कुमुमं नेत्ररोगे फले सुमे ।
;l{1240}
स्त्रीणां रजस्यथो तल्पे ता(च)न्द्रभासे वितानके ।
कुट्टिमे तलिम प्रोक्तं सुषमा परमद्युतौ ।
सुषीमः शिशिरे चारौ सुषिरे पन्नगान्तरे ।
सुषमं चारुसमयोरजिह्मः सत्कृतावृजौ ।
व्यायामो मानभेदे स्याद्दीर्घव्यापारयोः कृतौ ।
;l{1245}
आगमः शास्त्रभेदे स्यात्कल्पागमनयोरपि ।
अधमः कुत्सिते न्यूने अधःस्थध्यानयोरपि ।
विक्रमः स्याद्वर्षभेदे चाक्रान्तौ च पराक्रमे ।
पूर्वे तिथौ च प्रथमः सुकर्म पुण्ययोगयोः ।
;c{इति त्र्यक्षरमान्ताः ।}
;v{चतुरक्षरमान्ताः}
परिणामस्तु संतोषे वायिके नमनेऽपि च ।
;l{1250}
सार्वभौमो दिग्गजे च चक्रवर्तिनिशीशयोः ।
प्लवंगमः कपौ भेके शौर्योद्योगौ पराक्रमौ ।
उपक्रमश्चिकित्सायां प्रारम्भे विक्रमेऽपि च ।
उपायपूर्वोपधासु वत्सरेऽपि इहैषमः ।
जीर्णे च परिभुक्ते च यातयामं प्रकीर्तितम् ।
;l{1255}
अथ प्रियङ्गुश्यामा स्यात्स्त्रियामसुरयोषिति ।
;c{इति चतुरक्षरमान्ताः ।}
;c{इति राघवीयनानार्थमञ्जर्यां पवर्गान्तवर्गाः परिसमाप्ताः ।}
;p{0062}
;k{यान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरयान्ताः}
यस्त्यागे निलये वायौ यामे दातरि यातरि ।
या स्त्रियां यानमञ्जर्योः शोभालक्ष्म्योश्च निर्मितौ ।
त्रिषु स्यात्सर्वनामाख्ये व्यये हेतावथो स्त्रियाम् ।
ख्या ख्यातौ च प्रकथने ज्या मौर्वीमातृभूमिषु ।
;l{1260}
द्यौर्ना दिव्यह्नि वह्नौ च स्वर्व्योम्नोः पुंसि च स्त्रियाम् ।
;c{इत्येकाक्षरयान्ताः ।}
;v{द्व्यक्षरयान्ताः}
संध्या तु कालभेदे स्याव्द्यवहारात्मनोरपि ।
काव्यासुरस्त्रियां स्त्री स्यात्पुंसि रामायणादिषु ।
स्मयो बले प्रवत्से च दर्पशौण्डीर्ययोरपि ।
मृत्युः किंपाकमरणलक्षणेषु यमेऽपि च ।
;l{1265}
नयो नीत्यां षट्पवर्णे(?) वेध्यं लक्ष्येऽपि कीर्तितम् ।
चित्यं चैत्यं चिताकम्ब्वोरुद्देशे द्रौ सुरालये ।
संख्या युद्धे हस्तिबिन्द्वोर्निधिव्यूहान्तरादिषु ।
गणनायां वयो यूनि कथ्योद्गमकथार्हयोः ।
कक्ष्या वैकक्ष्यके काञ्च्यां रज्जौ मध्येभबन्धने ।
;l{1270}
हर्म्यादेश्च प्रकोष्ठे च स्त्रियां बृहतिकच्छयोः ।
वरत्रायां शयस्तु स्याच्छयालौ सुखहस्तयोः ।
भुजंगमेऽपि शय्यायां दायो वित्ते च यौतके ।
भाषणे सोल्लुण्ठने च विभक्तव्यपितुर्धने ।
जनितव्ये रणे क्लीबेऽपवादजनजल्पयोः ।
;l{1275}
अस्त्री वरवधूज्ञातिप्रियतुल्यहितेषु च ।
जन्यस्त्रिषु जने साधौ जनितोत्पादनीययोः ।
जन्या तु मातृसख्यां च मदे हट्टे जनेऽपि च ।
;p{0063}
लोके जन्तावथो वीर्यं प्रभावे शुक्लतेजसोः ।
सामर्थ्येऽपि च गुह्यं तु योनौ रहसिदम्भयोः ।
;l{1280}
कूर्मे शैलान्तरारोग्यसोढव्येषु नपुंसकम् ।
पुंसि स्यादङ्गभेदे च कुमार्गेऽस्वैरिपक्षयोः ।
स्त्रियां तु शाखानगरे छेकरूषितयोरपि ।
सत्यं तु शपथे तथ्ये साधुसप्तमलोकयोः ।
चोद्यं तु चोदनार्हे स्याद्द्भुतेऽपि व तत्त्रिषु ।
;l{1285}
पद्यः शूद्रे पुंनपुंसि सृतौ श्लोकेऽपि गद्यते ।
भव्यं सत्ये शुभेऽरोगे कर्मरङ्गतरौ स्त्रियाम् ।
शुद्धे करिकणायां च भेद्यवद्योग्यभाविनोः ।
छाया स्त्री सूर्यभार्यायां प्रतिबिम्बे अनातपे ।
पालनोत्कोचयोः कान्तिसच्छोभाकाव्यपङ्क्तिषु ।
;l{1290}
मध्यस्तु मध्यभागेऽल्पेऽवलग्नोपरिदेशयोः ।
न्याय्येऽपि प्रायस्तुल्ये च बाहौ मृत्यौ क्षये मृते ।
वयस्यनशने भूम्नि पण्यं विक्रयवस्तुनि ।
अट्टे च व्यभिचारे च पुण्यं धर्ममनोज्ञयोः ।
कृत्या क्रियादेवतयोः कुटिले कीर्त्यते त्रिषु ।
;l{1295}
सामन्ते परसेनायाः पतौ चापि पुमानयम् ।
शल्यं शङ्कौ शरे वंशे योग्याभ्यासार्कयोरपि ।
अयि प्रश्नानुनययोश्चैत्यमायतने पुमान् ।
उद्यानपादपे बिम्बे बुघ्न्ये चार्यस्तु बाहुजे ।
मुख्यं भूपालान्त्यमण्योरयः पुंसि गतावपि ।
;l{1300}
शुभावहे चाभ्युदये तार्क्ष्यश्च गरुडाश्वयोः ।
;p{0064}
रथेऽनूरावश्वकर्णे पुंसि स्यान्न रसाञ्जने ।
क्षयो रोगे गतौ हिंसागृहहानिषु कथ्यते ।
तिष्यः पुष्ये कलियुगे दीप्त्यामलकयोः स्त्रियाम् ।
पूज्यस्तु श्वशुरे मान्ये मन्युर्दैन्ये क्रतौ क्रुघि ।
;l{1305}
द्रव्यं भव्ये त्रिषु द्युम्ने क्लीबे जतुनि भेषजे ।
गुणाश्रयेऽपि धिष्ण्यं तु शक्तौ भे निलयेऽनले ।
यज्ञे होत्रादिपुरतः स्थिते स्यात्पुंनपुंसकम् ।
क्रिया कर्मणि चेष्टायां चिकित्सायां च निष्कृतौ ।
आरम्भोपायशिक्षासु पूजनेऽपि च पुंसि वा ।
;l{1310}
संप्रधारणसंस्काररचनासु स्त्रियामपि ।
धात्वर्थाख्यातयोर्भाग्यं शुभे चाशुभकर्मणोः ।
कल्यो निरामये सज्ये दक्षे साधौ कलासु च ।
प्रभातेऽपि नपुंसि स्यादर्थ्यस्तु विबुधेऽपि च ।
आत्मवाननपेतार्थशिलाजतुषु पुंस्ययम् ।
;l{1315}
रूप्यः प्रशस्ते रूपेऽपि रजते तन्नपुंसकम् ।
सौम्यं तु सुन्दरे सोमदैवते पुंसि वा बुधे ।
दस्युः स्यात्तस्करे पुंसि द्वेषणेऽपि प्रकीर्तितम् ।
;c{इति द्व्यक्षरयान्ताः ।}
कुलायः परगेहे स्याल्लुलायो महिषेऽपि च ।
कौर्णेयो राक्षसे वायावीशानानलयोरपि ।
;l{1320}
तपःस्थिते फाल्गुनिके पुंस्येवाप्युच्छ्रयो नगे ।
उच्छ्रायेऽपि जघन्यस्तु सुरभे नीचकर्मणि ।
;p{0065}
अधमेऽन्त्ये च लिङ्गे च पुंनपुंसकयोरपि ।
कषायो मधुरे स्निग्धे तिक्तेऽपि सुरभिण्यपि ।
अङ्गरागे च निर्यासे लोहिते च विलेपने ।
;l{1325}
रञ्जकाश्मकशक्वाथविप्लवेषु च रूषिते ।
आश्चर्यहाहागन्धर्वनिगर्वेष्वपि विस्मयः ।
अनयो व्यसने दैवे चाशुभे चापदि स्मृतः ।
अत्ययोऽतिक्रमे कृच्छ्रे दोषे दण्डविनाशयोः ।
अभिख्या कीर्तिमाहात्म्यनामशोभास्वपि स्त्रियाम् ।
;l{1330}
प्रलयो मृत्युकल्पान्तमूर्छालेषु प्रशस्यते ।
विषयः स्यादिन्द्रियार्थे देशे जनपदेऽपि च ।
गोचरे च प्रबन्धादेर्यस्य ज्ञातस्य तस्य च ।
प्रत्ययः शपथे रन्ध्रे विश्वासाचारहेतुषु ।
प्रथितत्वे च संनादावधीने ज्ञानशब्दयोः ।
;l{1335}
गाङ्गेयः षण्मुखे भीष्मे जातरूपकशेरुणोः ।
मुस्तायां पुंनपुंसि स्यान्मङ्गल्यस्तु मसूरके ।
बिल्वेऽश्वत्थे त्रायमाणे दधिकल्याणयोरपि ।
मनोज्ञे रोचनायां च प्रियङ्गुशतपुष्पयोः ।
अधःपुष्पे शङ्खपुष्पे शमीशुक्लवचासु च ।
;l{1340}
हृदयं जीविते वित्ते भावे मनसि वक्षसि ।
पुत्रे मातरि सौभाग्यं सौन्दर्ये शोभनेऽपि च ।
संपत्तिज्ञानमाहात्म्यपुण्यमुक्तिषु कथ्यते ।
शरव्यं सायके लक्ष्ये मृगयासाधनेऽन्यवत् ।
प्रणयः स्यात्परिचये याच्ञायां सौहृदेऽपि च ।
;l{1345}
निष्क्रिया बुद्धिसामर्थ्ये उन्मूले निर्गतेऽपि च ।
भुजिष्यः किंकरेऽपि स्याच्छ्वशुर्यौ स्यालदेवरौ ।
पर्जन्यौ रसदब्देन्द्रौ भ्रातृव्यौ भ्रातृजद्विषौ ।
स्यादर्यः स्वामिवणिजोः पर्यायोऽवसरे क्रमे ।
;p{0066}
निर्वाणे च प्रकारे च समयो नियमे पुमान् ।
;l{1350}
शपथाचारसिद्धान्तकालसंवित्सु पुंस्ययम् ।
संकेतेऽवसरे चाथ समवाये च संनयः ।
पश्चादवस्थायिबले संस्त्यायः संनिवेशने ।
संघातेऽवयवेऽपि स्याद्विशल्या तु महौषधे ।
त्रिपुटालाङ्गलीदन्तीगतशल्यामृतासु च ।
;l{1355}
वक्तव्यो वचनीयेऽपि गर्ह्येऽधीने नपुंसकम् ।
वार्तिके चावदानी तु वाचि वल्ग्ववलग्नयोः ।
;c{इति त्र्यक्षरयान्ताः ।}
;v{चतुरक्षरयान्ताः}
सां(सं)परायः स्मृतो युद्धे विपदुत्तरकालयोः ।
भयेऽप्यनुशयो द्वेषे पश्चात्तापानुबन्धयोः ।
;l{1360}
पौरुषेयो विकारे स्यात्पुरुषस्य पदान्तरे ।
पुंसां समूहवधयोः पुरुषेण कृतेऽपि च ।
व्यवसायः कारणे च व्यापारे कृषिकर्मणि ।
स्थूलोच्चयस्त्वसाकल्ये नागानां मध्यमे गते ।
गन्धशीले चानुशयो दीर्घद्वेषानुतापयोः ।
समवायः समूहे स्यादथोर्ध्वश्रयणेऽपि च ।
;l{1365}
उन्नत्यां च विरोधे च स्यात्प्रतिश्रय आस्पदे ।
साधारणे चाश्रयणे सभायां च प्रकीर्तितः ।
करतोयः सदानीरे नदीभेदेऽपि कथ्यते ।
अवश्यायो हिमे गर्वे बहुधान्योऽब्दपट्णयोः ।
;c{इति चतुरक्षरयान्ताः ।}
;v{पञ्चाक्षरयान्ताः}
वृषाकपायी श्रीगौर्योरिन्द्राणीवह्निभार्ययोः ।
;c{इति पञ्चाक्षरयान्ताः ।}
;k{रेफान्तवर्गः}
;v{एकाक्षररेफान्ताः}
;l{1370}
रः पुमान्पावके कामे क्षये वज्रे शयेऽप्यरौ ।
रा स्त्रियां हेम्नि शालायामाशंसायां गतावपि ।
रं क्लीबे रुधिरे मूर्ध्नि ध्याने व्योमाण्डकुक्षिषु ।
;p{0067}
त्रिषु स्याद्वक्त्रभययोर्विरसे त्यागतीक्ष्णयोः ।
रास्तु द्वयोर्ध्वनौ स्वर्णे रिशब्दस्तु स्रवे क्षये ।
;l{1375}
स्त्री रुग्ज्वालेच्छयोः कान्तौ रुर्ना युद्धे भये ध्वनौ ।
स्त्री कामिनीवम्रिकयोर्द्रुः स्वर्णे पादपेऽपि च ।
श्रीर्वेषरचनावृक्षभासंपत्सरघासु च ।
वाणीलक्ष्मीलवङ्केषु विषे बिल्वेऽप्ययं त्रिषु ।
जटायां पूरणे स्रुक्स्त्री होमाङ्गे च गतौ स्त्रियाम् ।
;l{1380}
धूः स्याद्यानमुखे भारे कम्पने च तदिष्यते ।
दर्शनज्ञाननेत्रेषु दृक् स्त्री द्रष्टरि तु त्रिषु ।
;c{इत्येकाक्षररान्ताः ।}
;v{द्व्यक्षररेफान्ताः}
वारः समूहेऽवसरे सूर्यादिदिवसे क्रमे ।
संभागे वरणे शीघ्रे हरे कूपकवृक्षके ।
मद्यपात्रे कुन्तले च द्वारे करिणि पुंस्ययम् ।
;l{1385}
आवृत्तौ क्ली वारिघट्टे जलवारणवृन्दयोः ।
गजबन्धिनि वारी स्यान्मारौ मन्मथशात्रवौ ।
पत्रं तु वाहने पक्षे पर्णे स्याच्छरपक्षिणोः ।
पट्टे च तिलके पुंसि पात्रं भाजनयोग्ययोः ।
नाटकादिप्रवेशेर्हावध्वा(?) स्त्री राजमन्त्रिणि ।
;l{1390}
पर्णे स्रुवादौ विभवे न पुं तीरद्वयान्तरे ।
वित्तनिक्षिप्तपात्रे स्याच्चित्रमालेख्य अद्भुते ।
मङ्गले तिलके हेम्नि व्योम्नि पद्मे नपुंसकम् ।
;p{0068}
स्त्री त्वाखुपर्णीगोदुग्धासुभद्रादन्तिकासु च ।
नक्षत्राप्सरसर्पेषु पुंसि स्याद्वह्निसंज्ञके ।
;l{1395}
कर्बुरे च रिपौ वृत्ते घने ध्वान्ते च दानवे ।
शैले चक्रे सुपर्णे च चारः स्यात्पिप्पलिद्रुमे ।
गतौ सर्पे च मन्थाने प्रियालस्पर्श(श?)योरपि ।
नपुंस्युपाये रन्ध्रे च तारस्तरलशुद्धयोः ।
मुक्ताहारे नेत्रमध्ये नक्षत्रे शुद्धमौक्तिके ।
;l{1400}
गुरुसुग्रीवभार्यायां बुद्धयोषित्यपि स्त्रियाम् ।
पाते च शेखरे स्वर्णे पलानामयुतद्वये ।
विविधे पुंनपुंसि स्यात्प्रणवे रजतेऽपि च ।
उच्चस्वरेऽप्यनवचि मित्रः स्नेहितसूर्ययोः ।
शूरः पराक्रमे सूर्ये वीरः शूरे रतिप्रिये ।
;l{1405}
कविसामर्थ्ययोर्धीरश्चक्रं सैन्यरथाङ्गयोः ।
जलावर्ते च संसारे व्याजे यन्त्रान्तरेऽपि च ।
छद्मन्यस्त्रान्तरे संघे चक्रवाके पुमानयम् ।
तैलिकीये कौम्भकारे ग्रामजाले च राष्ट्रके ।
संग्रामे कुम्भकारस्य भाण्डे स्यात्साधनान्तरे ।
;l{1410}
चक्री तु पद्मनाभे च कुलाले चक्रवर्तिनि ।
परः स्यादुत्तमानाप्तवैरिदूरेषु केवले ।
पुंनपुंस्यव्ययेऽपि स्यात्परमात्मन्यनात्मनि ।
पुरं तु नगरे गेहे देहे पुंसि तु गुग्गुलौ ।
पुराव्ययं पूर्वकाले पुरस्तात्पाटलीसुते ।
;l{1415}
प्रबन्धेऽपि चिरातीते निकटागामिकेऽपि च ।
बभ्रुर्विशाले नकुले कृशानौ यादवेऽपि च ।
शूलिन्यब्जे पिङ्गले च यथावत्कथितो बुधैः ।
;p{0069}
चन्द्रः शशाङ्के कर्पूरकम्पिल्लस्वर्णवारिषु ।
रम्ये शुभकरे क्लीबे दरोऽस्त्री भयरन्ध्रयोः ।
;l{1420}
शङ्खे चालिङ्गमल्पार्थे मात्रा कर्णादिभूषणे ।
औषधेऽवधृते कार्त्स्न्येऽक्षरावयववृत्तयोः ।
परिच्छेदे च मानेऽल्पे प्रत्ययेंऽशेऽवधारणे ।
वरोऽभीष्टे देवतादेः श्रेष्ठे जामातृषिद्गयोः ।
अथ काश्मीरजे वृत्ते वोढरीषत्प्रिये त्रिषु ।
;l{1425}
त्रिफलायां शतावर्यां स्त्रीलिङ्गे स्याद्वरावरी ।
शरं दध्नि जले पुंसि बाणे शैलेऽम्बरे खगे ।
दन्ते तेजनके मूले काशे कमठवंशयोः ।
कार्पासे चास्त्रशस्त्राश्रुशोणितेषु प्रकीर्तितम् ।
नेत्रं पथि गुणे वस्त्रे तरुमूले विलोचने ।
;l{1430}
नद्यां रथे मत्कुणे च वल्के नाव्यन्तरेऽपि च ।
त्रिषु स्यान्नेतरि क्षेत्रं शरीरे पुरगेहयोः ।
केदारयोनिभार्यासु सिद्धस्थानेऽपि चेष्यते ।
कारो वेधे निश्चये च बले यत्ने पतावपि ।
तुषाराद्रेः स्त्रियां दूत्यां बन्धने बन्धनालये ।
;l{1435}
प्रसेवके कालिकायां हेतावथ करः पुमान् ।
नभांशुहस्तकरणोपधाघनशिलासु च ।
राजदेयेभशुण्डायां कर्तर्यथ कुलेऽचले ।
गोत्रं नाम्नि वने मार्गे चित्रे चोरे भुवि स्त्रियाम् ।
संभावनीये गोवृन्दे बले त्रातरि च त्रिषु ।
;l{1440}
सारं वरेण्ये वानीरे धने च क्वचिदिष्यते ।
द्वारं पुरान्निर्गमनेऽप्युपाये रन्ध्रमुच्यते ।
;p{0070}
गौरः पीतेऽरुणे श्वेते विरुद्धे मृगमोदयोः ।
आधिक्येऽपि नपुं पद्मकेसरे सितसर्षपे ।
स्त्रियां शशिनि गौरी तु नागकन्योमयोर्मता ।
;l{1445}
रोचनीरचनीपिङ्गीप्रियङ्गुवसुधासु च ।
नदीभेदे च वरुणयोषित्यथ मखे वने ।
आच्छादने सदादाने दम्भे सद्रक्षके त्रिषु ।
सादने च क्वचित्पात्रे संदेये सत्रमव्ययम् ।
गृहे पशौ च तन्त्रं तु करणे च परिच्छदे ।
;l{1450}
तन्तुवाये प्रधाने च शास्त्रसिद्धान्तयोरपि ।
तथाष्टीसायकोपाये श्रुतिशाखान्तरेऽपि च ।
कुडुम्बार्थे च कर्तव्यतायां मुख्ये घटोत्तमे ।
सिरायाममृतायां च तन्त्री वीणागुणे तनौ ।
शुक्रः काव्येऽनले ज्येष्ठे केतौ शुभ्राक्षिरोगयोः ।
;l{1455}
क्लीबं क्षेत्रे महेन्द्रे च कुटजेऽर्जुनभूरुहे ।
भद्रं स्यान्मङ्गले हेम्नि मुस्तके करणान्तरे ।
वृषे पुंसि तिथौ रुद्रे वाच्यवच्छ्रेष्ठसाधुनोः ।
गजभेदे नृभेदे च मन्दाकिन्यां स्त्रियामपि ।
कट्फलानन्तकृष्णासु रास्नायामथ कथ्यते ।
;l{1460}
क्षुद्रस्त्रिष्वधमे क्रूरे स्वल्पे कृपणवर्णयोः ।
व्यङ्गावेश्यानटीकण्टकारिकासरघासु च ।
स्त्रियां पुंसि दरिद्रे स्यात्क्षुद्रकर्मणि चेष्यते ।
क्षौद्रं मधुनि पानीये चेन्द्रः शतमखार्कयोः ।
योधेऽन्तरात्मनि पतौ श्रेष्ठेऽपि स्यात्फणिज्जके ।
;l{1465}
स्वरुर्वज्रे यूपखण्डे यज्ञपात्रे शिलीमुखे ।
;p{0071}
निषादादावुदात्तादावकारादावपि स्वरः ।
गुरुर्बृहस्पतौ पितृमात्रादौ दुर्भरेऽधिके ।
निषेकादिकृतिस्थूले त्रिषु मात्राद्वयेऽपि च ।
हरिर्वातार्कचन्द्रेन्द्रयमोपेन्द्रमरीचिषु ।
;l{1470}
सिंहाश्वकपिभेकाहिशुकलोकान्तरेषु च ।
स्वर्णे मणौ च कपिले त्रिष्वथ प्राज्यहोमयोः ।
विधिदामोदरेशेषु भूरिश्चन्द्रेन्द्रयोरपि ।
धात्री जनन्यामलकीवसुमत्युपमातृषु ।
वप्रः प्रासादतटयोः साले सानौ विदारणे ।
;l{1475}
रन्ध्रं छिद्रे निम्नगेऽवकाशे समयदोषयोः ।
पार्श्वेऽथ कन्दलीतुलस्यो रिन्ध्रः(?) स्याद्भरो धरे ।
भारे लाभे दुर्भरे च रागभेदे रणेऽपि च ।
वज्रं तु कुलिशे शस्त्रेऽप्यशनौ रचनान्तरे ।
मणिभेदे सूचिभेदे योगे चामलके स्त्रियाम् ।
;l{1480}
वज्रवल्ल्यां गळूच्यां स्यात्सुरः सूर्येऽमरे पुमान् ।
सुरा देवस्त्रियां मद्ये शारिः पर्याणपक्षिणोः ।
क्लीबे द्यूतगुणेऽपि स्यादग्रमालम्बनेऽधिके ।
पुरोपरिप्रान्ताद्येषु न पुंसि प्रमिताशने ।
मरुर्निर्जलदेशेऽद्रावद्रिः शैलेऽर्कवृक्षयोः ।
;l{1485}
वृत्रस्तु दानवे शत्रौ ध्वान्ते चक्रघने गिरौ ।
अस्रस्तु कुन्तले कोणे रक्ते नेत्राम्बुनि समृतः ।
शारो वायौ नरी (?) पुंसि कर्बुरे वाच्यलिङ्गकः ।
मन्त्रो वेदे गुप्तवादे देवादीन्साधनेऽपि च ।
बभ्रुर्हिरण्यगर्भेऽग्नौ विपुले नकुलेऽपि च ।
;l{1490}
पिङ्गले त्रिषु विष्णौ चाथो सारस्तु वरे त्रिषु ।
;p{0072}
क्लीबे न्याये बले पुंसि स्थिरांशेऽपि तथा भवेत् ।
यात्रा स्याद्यापने याने देवतादिमहोत्सवे ।
इरा भूवाक्सुराप्सु स्यात्स्त्रियामप्सरयोषिति ।
तन्द्री निद्राप्रमीले च तन्द्रापि च समार्थके ।
;l{1495}
मात्रा परिच्छदेऽल्पे च परिमाणे च पुंसि वा ।
कार्त्स्न्येऽवधारणे क्लीबे स्त्रियां स्याद्भूषणे घने ।
वर्णवृत्तांशयोश्चापि खरो बालेयवर्षयोः ।
निदेशग्रन्थयोः शास्त्रं शस्त्रमायुधलोहयोः ।
मुखाग्रे क्रोडहलयोः पोत्रं क्षीरं पयोम्बुनोः ।
;l{1500}
राष्ट्रेऽस्त्री विषये चोपद्रवे व्यग्रस्तु नाकुले ।
अव्यासक्ते च देशे च क्रूरौ कठिननिर्दयौ ।
मन्दस्वच्छन्दयोः स्वैरः शुभ्रमुद्दीप्तशुक्लयोः ।
धारा संपातपुरयोर्नरोऽजे मानवेऽर्जुने ।
तिरोऽन्तर्धौ तिर्यगर्थे ऊरी विस्तारसंमतौ ।
;c{इति द्व्यक्षररेफान्ताः ।}
;v{त्र्यक्षररेफान्ताः}
;l{1505}
शृङ्गारः सुन्दरे नाट्ये रसेऽपि गजमण्डने ।
नपुंसि चूर्णसिन्दूरलवङ्ककुसुमेषु च ।
गान्धारः स्वरभेदे स्यान्न स्त्री देशे रतान्तरे ।
मुर्मुरस्तु तुषाग्नौ च किशोरस्तुरगेऽर्भके ।
कुटीरं क्षुद्रभेदे स्याच्चत्वरं तु चतुष्पथे ।
;l{1510}
शीघ्रे च शम्बरो दैत्यभेदे क्लीबे जले पुमान् ।
विष्फारो धनुषः स्वाने प्रभूते जृम्भितेऽपि च ।
विधुरस्त्वरितेऽधीरे कष्टविश्लेषयोरपि ।
नागरे कौरवामात्ये विवशे विकलेऽन्यवत् ।
;p{0073}
अपत्नीके सुन्दरी तु पल्लवे विद्रुमस्त्रियोः ।
;l{1515}
सिन्दूरं तु शिलाभेदे नागसंभववृक्षयोः ।
केसरोऽस्त्री स्कन्धरोम्णि किञ्जल्के वकुले तु ना ।
पुंनागे च नपुंसि स्यान्नागकेसरहिङ्गुनोः ।
कर्परस्तु कपाले स्याच्छस्त्रे घटकपालके ।
कान्तारो दुर्गमे मार्गे दुर्भिक्षे पातके वने ।
;l{1520}
संस्तरः प्रस्तरे यज्ञे बर्बरः पामरे पुमान् ।
कुन्तलानां च विन्यासनीवृदन्तरयोरपि ।
स्त्रियां तु कञ्जिकायां च पुष्पदेवेन्द्रयोरपि ।
बन्धुरं मङ्गले रम्ये नम्रे हंसे तु पुंसि तत् ।
बन्धूके च विहङ्गे च बन्धुरापण्ययोरपि ।
;l{1525}
दर्दुरस्तोयदे भेके वाद्यभाण्डाद्रिभेदयोः ।
करीरः कलशे वृक्षभेदे वंशाङ्कुरेऽपि च ।
करीरूश्चीरिकायां च दन्तमूले च दन्तिनाम् ।
करीरं कोणमध्यस्थपुलिने दर्दुरे तटे ।
शर्करा खण्डविकृतावुपलाकर्परांशयोः ।
;l{1530}
शर्करान्वितदेशे च रुग्भेदे शकलेऽपि च ।
कावेरी स्यात्सरिद्भेदे पण्यनारीहरिद्रयोः ।
गाङ्गेरी बृहतीहिंसामक्षिकामातृकेषु च ।
पिञ्जरं कनके राजभेदे पीते च पुंसि तत् ।
शिखरं शैलवृक्षाग्रे रक्षापुलककोटिषु ।
;l{1535}
पक्वडाडिमबीजाभमाणिक्यकलशेषु च ।
पुंलिङ्गे तु शिवाभेदे खट्वाङ्गे द्वारपालके ।
;p{0074}
ईश्वरो दैवते चाढ्ये शंभौ स्वामिनि मन्मथे ।
समर्थेऽब्देश्वरीच्छायां पार्वत्यामीश्वरा मता ।
तमिस्रं तिमिरे रोगे तमिस्रा तामसीनिशि ।
;l{1540}
कुमारो बालके स्कन्दे पुत्रे नामनि वाच्यवत् ।
नमेरुः सुरपुंनागे सुमेरुः कनकाचले ।
आधार आलवालेऽम्बुबन्धे च किरणेऽपि च ।
स्थानात्मीयान्यतादर्थ्यरन्ध्रान्तर्धिषु चान्तरम् ।
परिधानेऽवधौ मध्येऽन्तरात्मनि नपुंसके ।
;l{1545}
विनावसरबाह्येषु चाम्बरं व्योम्नि वाससि ।
सुगन्धिनि च कार्पासे गोपुरं द्वारमात्रके ।
पुस्तके च पुरद्वारे पुरे सौधेन्द्रियेऽपि च ।
शारीरः क्षोभकरणे शुके शकुनिकान्तरे ।
युद्धार्थे गजपर्याणे व्यवहारे च वाच्यवत् ।
;l{1550}
आसारः स्यात्प्रहरणे वेगे वृष्टौ सुहृद्बले ।
प्रवेशे च प्रसारे च कुञ्जरः कुन्तले पुमान् ।
मस्तके भूषणे नागे पुष्करो द्वीपसर्पयोः ।
तीर्थे खड्गफले तोयकरिहस्ताग्रयोरपि ।
वाद्यभाण्डमुखे पद्मे व्योम्नि मार्गे तिथावपि ।
;l{1555}
विहारो भ्रमणे स्पन्दे लीलायां सुरतालये ।
रुधिरोऽङ्गारके छागे कुङ्कुमे शोणिते पुमान् ।
प्रकारो भेदसादृश्यकृतिष्वस्त्रीङ्गितेऽपि च ।
द्वापरो युगभेदे स्यात्संशयेऽपि पुमान्भवेत् ।
किंशारुर्धान्यशूकेषुकङ्कपक्षिषु कथ्यते ।
;l{1560}
प्रदरो भङ्गनारीरुग्बाणभीर्दारणेषु च ।
दीर्णे स्वयं चावटे स्यात्तूवरस्तु प्रचक्षते ।
;p{0075}
अजातशृङ्गेऽप्यश्मश्रौ संगरस्तु विषापदोः ।
शमीफले क्रियाकारे प्रतिज्ञासंविदाजिषु ।
विष्टरो विटपौ दर्भमुष्टौ पीठाद्य आसने ।
;l{1565}
मत्सरोऽन्यशुभद्वेषे तद्वत्कृपणयोस्त्रिषु ।
क्रोधे च मक्षिकायां कलत्रं श्रोणिभार्ययोः ।
नृपतिप्रभृतीनां तु दुर्गस्थानेऽपि च स्मृतम् ।
अजीरं विषये काये चाङ्गणेऽपि तदिष्यते ।
अक्षरं स्याद्ब्रह्मणि च वर्णे मोक्षेऽप्यनाशने ।
;l{1570}
गह्वरं तु गुहादम्भनिकुञ्जगहनेष्वपि ।
औशीरं चामरे दण्डे चासने शयने भवेत् ।
पिठरो मन्थदण्डे स्यात्स्थाल्यां स्त्री मुस्तहिंस्रयोः ।
नागरः सुरते संज्ञा चान्तर्जाते नपुंसकम् ।
राजीवकन्दे चर्यां(?) प्रवीणाकुत्सितयोर्विना ।
;l{1575}
शार्वरं त्वन्धतमसि घातुके भेद्यलिङ्गकम् ।
शबरे कुञ्जरे वाच्यलिङ्गः स्याद्धिंसनेऽपि च ।
कुक्षौ तु जठरो न स्त्री त्रिषु वृद्धकठोरयोः ।
अधरस्तु निकृष्टोष्ठायादेशेष्वपि(?) वाच्यवत् ।
एकाग्रमेकतानेऽनाकुले चोत्तरमुच्यते ।
;l{1580}
उपर्युदीच्यश्रेष्ठेषु प्रतिवाक्येऽप्यपुङ्गके (?) ।
विराटतनये ऋक्षे स्त्रियां पुंसि च शस्यते ।
मधुरस्तु प्रिये स्वादौ रसभेदे पुरे स्त्रियाम् ।
उदारो दातृमहतोरितरस्त्वन्यनीचयोः ।
उररी चोररी द्वे च विस्तारेऽङ्गीकृतेऽपि च ।
;l{1585}
विकारि (री?) वर्षेऽङ्गहीने शर्वरी रात्रिवर्षयोः ।
कबरी केशपाशे च हिङ्गुपत्रेऽपि च द्वयोः ।
;c{इति त्र्यक्षररेफान्ताः ।}
;p{0076}
;v{चतुरक्षररेफान्ताः}
अर्धचन्द्रस्तदाकारे बाणे बर्हे शिखण्डिनः ।
शतपत्रं पक्षिभेदे दारुघाते कुशेशये ।
घनसारस्तु कर्पूरे महामेघे च चन्दने ।
;l{1590}
अलंकारः शास्त्रभेदे मण्डनेऽथ जवे पुमान् ।
उच्छ्राये चातिमात्रः स्यान्मद्गुरौ तु भयंकरः ।
भये सहचरी तु स्यादनुचारे सहाशने ।
तुलाधरस्तु वणिजि श्लक्ष्णराशौ दिवाकरे ।
संप्रहारो हृते युद्धेऽश्वतरः सुरवाजिनोः ।
;l{1595}
कुलाङ्कुरो मूलदेशे चोरे करवटेऽपि च ।
धार्तराष्ट्रो हंसभेदे दुर्योधनकुलेऽपि च ।
गिरिसारं तु लोहेऽपि लक्ष्मीपुत्रस्तु मन्मथे ।
धनाढ्येऽश्वे परिकरः पर्यङ्कपरिवारयोः ।
प्रगाढे गात्रिकाबन्धे व्राते चारम्भसंज्ञयोः ।
;l{1600}
हस्तसूत्रे प्रतिसरो माल्यमन्त्रविशेषयोः ।
विभूषणे सैन्यपृष्ठे प्राणशुद्धौ च कङ्कणे ।
पयोधरः स्तने मेघे नाळिकेरे च सागरे ।
इक्षुभेदे कशैरौ च धेनौ च परिचक्ष्यते ।
अवस्करस्तु विष्ठायां गुह्ये चाडम्बरोऽस्त्रियाम् ।
;l{1605}
तूर्यशब्दे च संरम्भे गजेन्द्राणां च गर्जिते ।
अभिहारोऽभियोगे च चौर्ये संनहनेऽपि च ।
स्याज्जङ्गमे परीवारः खड्गकोशे परिच्छदे ।
;l{1610}
द्वारि द्वाःस्थे प्रतीहारः प्रतिहार्यप्यनन्तरे ।
राजस्त्रीणामलंकारः कृतायामपि च स्त्रियाम् ।
दुरोदरो द्यूतकारे पणे द्यूते नपुंसि वा ।
;p{0077}
अरुष्करो घातुके च व्रणकार्येऽप्यनुत्तरः ।
नोदीच्यां नोपरि श्रेष्ठे चोपह्वरमुदाहृतम् ।
हायने सर्वधारी स्याद्रुधिरोद्गारि वत्सरे ।
;c{इति चतुरक्षररेफान्ताः ।}
;k{लान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरलान्ताः}
लः खण्डने त्रिष्वाधाने स्त्री नेन्द्रे लवणे तु लम् ।
;c{इत्येकाक्षरलान्ताः ।}
;v{द्व्यक्षरलान्ताः}
;l{1615}
हली कृषीकले पुंसि कृष्णस्यैवाग्रजन्मनि ।
पलं स्यान्मत्सरे मांसे मल्लो मल्लकशक्तयोः ।
स्थली खनित्रे कुद्दाले क्षेत्रभेदे नपुंस्यपि ।
खलो नीचे दुर्जने च कुलटायामपि स्त्रियाम् ।
हर्षितेऽव्यक्तमधुरे रवे स्याद्वाच्यलिङ्गकः ।
;l{1620}
कला शिल्पे कालभेदे चन्द्रांशे शकलेऽपि च ।
वित्तवृद्धौ च मूले च सुषुमाविद्ययोस्तथा ।
तत्तदागमसिद्धासु गुरुणि स्त्रीरजस्यपि ।
कलं शुक्रे वाच्यलिङ्गमव्यक्तमधुरे ध्वनौ ।
कामशास्त्रे च संगीते मन्त्रशास्त्रेऽपि च स्त्रियाम् ।
;l{1625}
कलिः स्यात्कलहे शूरे देशेऽप्यन्तयुगे पुमान् ।
पापे च कैतवे शोके कालस्तु यमकृष्णयोः ।
महाकालेऽपि समये मृत्युमञ्जिष्ठयोः पुनः ।
काली गौर्यां क्षीरकीटे नील्यां त्रिद्यति(?)च स्त्रियाम् ।
तलं क्लीबे तालतरौ पेटे ज्याघातवारणे ।
;l{1630}
खड्गमुष्टौ वितस्तौ च स्वरूपेऽधरपृष्ठयोः ।
तालः कालक्रियामाने करास्फोटद्रुभेदयोः ।
वाद्यभाण्डेऽपि कांस्ये च तालं तु हरितालके ।
;p{0078}
बलं गन्धे रसे धूपे स्वामिनि स्थौल्यसैन्ययोः ।
शक्त्याभिमानयोः क्लीबे पुंसि तु स्याद्धलायुधे ।
;l{1635}
बलिस्तु दैत्यभेदे च बलवत्काकयोः पुमान् ।
अस्त्री चामरदण्डे च त्वक्कोचे गृहदारुणि ।
नैवेद्ये गन्धके पाणौ वली चापि प्रकीर्तितः ।
वाट्यालके बला तूक्ता वलं चोन्मादमानयोः ।
बालो मूर्खेऽर्भके व्यालग्राहावश्वेभपुच्छयोः ।
;l{1640}
ह्रीबेरकेशयोर्बाला योषिद्भूषात्रुटीषु च ।
शुक्लः शुभ्रे रेतसि च रोगभेदे च वत्सरे ।
कुलं वर्गे समूहे च देहे गोत्रे गुणेऽपि च ।
सजातीये जनपदे मन्दिरे च नपुंसकम् ।
मूलं तु रोगे नक्षत्रे शिफायामन्तिकाद्ययोः ।
;l{1645}
स्वीये वशीकृते चाथ जालमानायवृन्दयोः ।
गवाक्षे क्षारके दम्भे कोशतक्यां स्त्रियां भवेत् ।
वेला काले जलनिधेस्तीरनीरविकारयोः ।
अक्लिष्टमरणे रागे सीम्नि वारिबुधस्त्रियोः ।
मर्यादायां चाथ फलं फले मांसे धनेऽपि च ।
;l{1650}
भोगे लाभे च निष्पत्तौ बीजबाणाग्रयोरपि ।
सस्ये हेतुकृते जातिफले च फलकेऽपि च ।
कर्कोले त्रिफलावार्क्षु मुक्ताधान्यकणेषु च ।
मुष्टौ कर्षचतुष्के स्यात्पलं चापि प्रयोजने ।
लीला तु विभ्रमे हेतौ क्रियायां भाविलासयोः ।
;l{1655}
कीलो धूर्ते रथाक्षे च शङ्कौ ज्वालामहीध्रयोः ।
स्त्रियां कपोणिनिर्घाते प्रहारे रतिसंभवे ।
पुलः स्यात्पुलके चापि विशाले महतीष्यते ।
;p{0079}
खिलमप्रहते शून्ये उत्तप्तौ केवले त्रिषु ।
मौलिः किरीटे चूडायामशोके संयते कचे ।
;l{1660}
पीलुर्गजे शरे पुष्पे परमाणुद्रुभेदयोः ।
व्यालः पुंसि शठे सर्पे श्वापदे दुष्टकुञ्जरे ।
मलोऽस्त्री पापविट्किट्टकृपणेषु त्रिषूच्यते ।
वसायामपि शूलं तु ध्वजे योगान्तरे रुजि ।
आयुधे विक्रये वध्याशङ्कौ गर्भेऽपि योषिताम् ।
;l{1665}
आलिः पङ्क्तौ वयस्ये स्याद्भृङ्गे पालिस्तु पुंसि वा ।
अंशभेदे च पङ्क्तौ च संजातश्मश्रुयोषिति ।
अस्रे च कर्णतालाग्रे यूके प्रस्थे च कथ्यते ।
शील स्वभावे सद्वृत्ते चेलं वस्त्रेऽधमे त्रिषु ।
जिषि (?) स्त्रियामथ स्थूलं पीवरे च जडेऽपि च ।
;l{1670}
एला सूक्ष्मे त्रुटौ स्त्री स्याल्लोलश्चलसतृष्णयोः ।
भल्लो भल्लूकशरयोर्वार्तासंभाव्ययोः किल ।
अलं भूषणपर्याप्तिशक्तिवारणवाचके ।
निषेधवाक्यालङ्कारे जिज्ञासानुनये खलु ।
;c{इति व्द्यक्षरलान्ताः ।}
;v{त्र्यक्षरलान्ताः}
कुण्डलं वलये पाशे क्लीबे कर्णविभूषणे ।
;l{1675}
गळूच्यां स्त्री काञ्चनाद्रौ सर्पे पुंसि तु कुण्डली ।
मण्डलं वर्तुले राष्ट्रे कुष्टे द्वादशराजके ।
देवतायतने बिम्बे स्थले वृन्दे पुमाञ्शुनि ।
मेखला खड्गबन्धे स्यात्काञ्चीशैलनितम्बयोः ।
मुञ्जरज्जौ शाड्वलस्तु पुंसि कर्दमदेशयोः ।
;p{0080}
;l{1680}
अचलः पर्वते वृक्षे कीलावसुधयोः स्त्रियाम् ।
चञ्चलः कामुके वायौ लक्ष्म्यां तटिति च स्त्रियाम् ।
जाङ्गलं मांसमिलिते स्त्रियां स्याच्छारदीजले ।
शृङ्खला त्रिषु संदर्भविशेषे निगलेऽपि च ।
गोपालः पशुपाले स्याद्वैकुण्ठे च जितेन्द्रिये ।
;l{1685}
सृगालो दैत्यभेदे च क्षुद्रशत्रौ च जम्बुके ।
न्यूने हीने च विकलो दुष्टे च ननियन्त्रके ।
नकुलः पाण्डुतनये सर्पभुक्कुलहीनयोः ।
उत्तालो भीषणे मत्ते विलालो विकटस्थले ।
लाङ्गली नालिकेरे च जामदग्नौ च पुंस्ययम् ।
;l{1690}
लाङ्गूलं वानरे पुच्छे फल्गुन्यां लवली स्त्रियाम् ।
अनलं राज्ञि नाले च पुंस्यग्न्यौषधिभेदयोः ।
दुकूलं सूक्ष्मवस्त्रे स्यादुत्तरीये सितांशुके ।
उपलः प्रस्तरे रत्ने चाश्मरूपमृदि स्त्रियाम् ।
ऐक्षवे चपलः शीघ्रे दुर्नीतावस्थिते रसे ।
;l{1695}
स्त्रियां विद्युति चाभीलः कृच्छ्रे भीतेऽथ वातुलः ।
वातसहेऽपि वात्यायां पुंस्युन्मत्तेऽपि च त्रिषु ।
कमलं सलिले ताम्रे जलजे क्लोम्नि भेषजे ।
कुरङ्गभेदे कमलः स्त्रियां तु श्रीवरस्त्रियोः ।
कम्बलो नागराजे च सास्नायां मृगरोमजे ।
;l{1700}
गजप्रवरणे चैव निष्कला विगतार्तवा ।
कलाहीने चावलिस्तु रेखायामपि कथ्यते ।
बहुलो वह्न्यसितयोः कृत्तिकायां गवि स्त्रियाम् ।
बलायां कृष्णपक्षे च कीलालं शोणितेऽम्भसि ।
;p{0081}
पटलं नेत्ररोगे च परिच्छेदसमूहयोः ।
;l{1705}
तिलके पुंनपुंसि स्याच्छदिः स्त्री पटलीति च ।
पातालं वडवाग्नौ स्याद्बलिसद्मनि चेष्यते ।
कुकूलं शङ्कुभिः कीर्णे श्वभ्रे ना तु तुषानले ।
निर्णीते केवलमिति स्त्रीलिङ्गं त्वेककृत्स्नयोः ।
पर्याप्तिक्षेमपुण्येषु कुशलं शिक्षिते त्रिषु ।
;l{1710}
भारवाहे प्रवालं तु वीणादण्डे च विद्रुमे ।
अङ्कुरे स्यात्किसलये करालो दन्तुरे पुमान् ।
तुङ्गेऽथ पेशलो दक्षे चारौ च मुसले हरे ।
मुदुले कोकिले प्रोक्त अनिलस्तु प्रभञ्जने ।
विमलो निर्मले शुभ्रे हिन्तालः पादपान्तरे ।
;l{1715}
उन्नते उत्थितेऽपि स्यादुत्तालः परिकीर्तितः ।
शाण्डिल्यो मुनिभेदे च शिल्पे च परिकीर्तितः ।
;c{इति त्र्यक्षरलान्ताः ।}
;v{चतुरक्षरलान्ताः}
गण्डशैलः कपोले च द्रोणपाषाणभेदयोः ।
महानीलो भृङ्गराजे मणिनागविशेषयोः ।
उत्कोचेऽस्त्री कटफलः कर्मशीलस्तु कर्मठे ।
;l{1720}
अनुकूलस्त्वनादेशे विधेयेऽनुगुणेऽपि च ।
महाबली दैत्यभेदे बलवत्यपि कथ्यते ।
वनपङ्क्तौ विष्णुदाम्नि वनमाला प्रकीर्तिता ।
गोलाङ्गूलः कृष्णकपौ पशुपुच्छे नपुंसकम् ।
तृणशालो राजताल्यां वेणौ रतिकिलः शुनि ।
;c{इति चतुरक्षरलान्ताः ।}
;p{0082}
;k{वान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरवान्ताः}
;l{1725}
वः पुमान्सान्त्वने वायौ संयमे वरुणे स्मरे ।
वा स्याद्विकल्पोपमयोरेवार्थे च समुच्चये ।
विश्चक्षुषि व्योम्नि वाते परमात्मनि पक्षिणि ।
विट् पुरीषे जने वैश्ये क्रमात्पुंसि द्वयोः स्त्रियाम् ।
स्वोऽस्त्री धने पुमाञ्ज्ञातौ त्रिष्वात्मीये स्वमात्मनि ।
;l{1730}
स्वः स्वर्गे परलोके च त्विट् कान्तिज्वालयोः स्त्रियाम् ।
वल्के लवङ्कवल्के त्वग्द्वार्द्वारोपाययोः स्त्रियाम् ।
रमायां देवपूजायां शक्तौ शोभावरेण्ययोः ।
;c{इत्येकाक्षरवान्ताः ।}
;v{द्व्यक्षरवान्ताः}
भवः संसारसंतप्तिश्रेयःशंकरजन्मसु ।
उपादाने भस्मनि च सत्ताप्राप्त्योश्च वत्सरे ।
;l{1735}
भावः सत्तास्वभावाभिप्रायचेष्टात्मजन्मसु ।
क्रियालीलापदार्थेषु विभूतिबुधजन्तुषु ।
रतिवेगे शब्दवृत्तौ निमित्ते रसबन्धिनि ।
प्राप्तौ च भवसंबन्धे योनौ च स्याद्विकल्पने ।
त्रिषु भं भामवति भे (?) प्रभावे च पुमान्भवेत् ।
;l{1740}
नवस्तु नूतने सौम्ये संख्यायामपि तत्त्रिषु ।
सूर्ये समुद्रतरणौ पटे नावा स्त्रियामपि ।
जीवो वृक्षे सुरगुरौ तन्तौ प्राणे च जीविते ।
जीवा जीवन्तिकाभूम्योर्वचामौर्व्योस्त्रिषूच्यते ।
धवः पतौ नरे धूर्ते धूतपादपयोरपि ।
;l{1745}
हवो यज्ञे तथाह्वाने स्यान्निदेशाज्ञयोः पुमान् ।
ध्रुवः कीले शिवे शङ्कौ वंशे योगे वसौ मुनौ ।
निश्चिते निश्चले तर्के नक्षत्रे शाश्वते वटे ।
;p{0083}
स्रुचि मौर्व्यां तालभेदे स्त्रियामथ शिवं शुभे ।
मोक्षे सुखे च सलिले माने योगे मनोहरे ।
;l{1750}
शिवो हरे गुग्गुलौ च कीले चालुकि (?) वालुके ।
पुण्डरीकद्रुमे स्त्री तु भवान्यां जम्बुकेऽपि च ।
अभयायां नदीभेदे चामलक्यां महौषधौ ।
झाटाशम्योश्चाभयायां चाथ देवः सुरे घने ।
राज्ञि क्लीबं त्विन्द्रिये स्त्री तेजनीस्पृक्कयोरपि ।
;l{1755}
भट्टारिकायां द(दा?)र्वी तु देवदारुहरिद्रयोः
स्रुचि दारुहरिद्रायां सत्त्वं द्रव्ये बले गुणे ।
स्वभावे च पिशाचादौ व्यवसायेऽपि प्राणिषु ।
चित्तसद्भावयोर्जन्तावैश्वर्यामोदयोरपि ।
विश्वं समस्ते जगति विश्वेदेवेषु नागरे ।
;l{1760}
वा पुंसि स्यात्स्त्रियां विश्वातिविषाकरशब्दयोः ।
द्वंद्वं रहस्ये कलहे युग्मे पात्रप्रसाधने ।
दिवं स्वर्गेऽन्तरिक्षे च लवो रामात्मजे कुशे ।
विनाशे छेदने दावदवौ वनवनानलौ ।
नीवी स्याद्बन्धनागारे धने स्त्रीवस्त्रबन्धने ।
;l{1765}
अविर्गिरौ रवे मेषे मूषिके कम्बलेऽपि च ।
पूर्वोऽन्यलिङ्गः प्राचि स्यात्पुं बहुत्वेऽपि पूर्वजे ।
प्लवो भेके कपौ वर्षे नावे चेवेत्थमर्थयोः ।
एवं चाथ युवो वर्षभेदे यूनि पुमान्भवेत् ।
;c{इति व्द्यक्षरवान्ताः ।}
;v{त्र्यक्षरवान्ताः}
कैरवः कुमुदे क्लीबे पुंसि स्यात्पिशुनेऽपि च ।
;l{1770}
सुग्रीवस्तु सुकण्ठे च वालिभ्रातरि कथ्यते ।
;p{0084}
गन्धर्वस्तुरगे दिव्यगायके शेखरेऽपि च ।
अन्तराभवसत्त्वे च मृगे पुरुषकोकिले ।
प्रभवो जन्ममूलेऽब्दे जन्मभूमौ पराक्रमे ।
आद्योपलब्धौ ज्ञाने च विभवोऽब्दे धने वृतौ ।
;l{1775}
पल्लवोऽस्त्री किसलये शृङ्गारपदगर्भयोः ।
पवने विटपे षिद्गे रत्नविस्तारयोरपि ।
कितवो धूर्त उन्मत्ते वञ्चके कनकाह्वये ।
प्रसवस्तु फले पुष्पे प्रभवे गर्भमोचने ।
माधवस्तु वसन्ते स्याद्वैशाखे गरुडध्वजे ।
;l{1780}
आहवो युद्ध आह्वानेऽध्वरे होमनिदेशयोः ।
निह्नवस्तु नमस्कारे विश्वासेऽपह्नवेऽपि च ।
निकृतौ चाथ सचिवः स्यात्सहाये च मन्त्रिणि ।
उत्सवः प्रसवेच्छाका(?)मर्षोत्सेधमहःसु च ।
द्विजिह्वः सूचके सर्पे पार्थिवो हायने नृपे ।
;c{इति त्र्यक्षरवान्ताः ।}
;v{चतुरक्षरवान्ताः}
;l{1785}
अनुभावः प्रभावे च सतां च मतिनिश्चये ।
घण्टारवः शणसुमे घण्टानादे च पुंसि वा ।
पराभवः प्रभावे च वर्षभेदेऽपि वर्तते ।
;c{इति चतुरक्षरवान्ताः ।}
;c{इति राघवीयनानार्थमञ्जर्यां यवर्गादिवर्गान्ताः परिसमाप्ताः ।}
;k{शान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरशान्ताः}
शः परोक्षे त्रिलिङ्गे स्याच्छं सुखार्थाज्ञशक्तिषु ।
शिः शिवे शिवकान्तायां स्वापे निर्वाणहिंसयोः ।
;c{इत्येकाक्षरशान्ताः ।}
;p{0085}
;v{द्व्यक्षरशान्ताः}
;l{1790}
दशा वर्ताववस्थायां वस्त्रान्ते समयेऽपि च ।
पाशः क(के?)शान्ते संघार्थे कर्णान्ते शोभनार्थके ।
छिद्राद्यन्ते च निन्दार्थे पुमान्पक्ष्यादिबन्धने ।
पलायने च रज्जौ च निधानावु(?)पलम्भयोः ।
वशः प्रभुत्वेच्छायत्तगजेषु त्रिषु तद्वति ।
;l{1795}
स्ववशायां वशायां च स्पृहायां च जनेऽपि च ।
वशा वन्ध्यासुतयोषाज्ञानिकुञ्जरनारिषु ।
वंशः पृष्ठास्थ्नि गेहोर्ध्वकाष्ठे वेणौ गणे कुले ।
नासादण्डे चाथ कुशं जले दर्भान्तरे नपुम् ।
योक्त्रे रामात्मजे द्वीपे पुमानौदुम्बरे स्त्रियाम् ।
;l{1800}
छन्दोगस्तोत्रगणनाशङ्कास्वथ कुशीष्यते ।
पापिष्ठमत्तयोर्वाले भल्लायामयसि स्त्रियाम् ।
केशो दैत्ये भगे वाले ह्नीबेरे च प्रचेतसि ।
कोशोऽस्री मुकुले दिव्ये शस्त्रार्थौघे गृहे तिथौ ।
शिश्ने जातिफले खड्गपिधाने योनिवित्तयोः ।
;l{1805}
काशः साम्ये दर्भभेदे प्रकाशेऽपि पुमानयम् ।
आशा दिग्भूव्याप्तितृष्णास्वथ राशिस्तु पुंसि च ।
मेषादौ द्रव्यबाहुल्ये विशो वैश्ये नरे द्वयोः ।
स्पशस्तु चारे संग्रामे भीमरे पवनेऽपि च ।
बाधने प्रणिधौ शुद्धे पुंसि प्रांश उपाङ्गके ।
;l{1810}
निशा रात्रीशारिबयोरश्वादेस्ताडने कशा ।
;c{इति व्द्यक्षरशान्ताः ।}
;v{त्र्यक्षरशान्ताः}
प्रकाशोऽतिप्रसिद्धे स्यादातपे कोशवत्यपि ।
प्रहासेऽथ पलाशस्तु हरित्किंशुकयातुषु ।
;p{0086}
पत्रे नपुंसि कलशः पयस्यमृतमन्द्रयोः ।
घटे निवेशः शिबिरे वाहन्यासगृहेष्वपि ।
;l{1815}
कीनाशस्तु यमे पुंसि क्षुद्रकर्षकयोस्त्रिषु ।
उपांशुघातिनि कर्कशे निदेशस्तु भाषणे ।
शासनोपान्तयोश्चाथाभीशुः प्रग्रहरश्मिनोः ।
विमर्शः साध्वसाधुत्वविवेकेषु प्रशस्यते ।
कर्कशः कठिने क्रूरे कृप(पा?)णे निर्दये दृढे ।
;l{1820}
आयुर्वेदे द्रव्यभेदे कृष्णेक्षौ खर्वकाण्डयोः ।
अपीवरे साहसिके निस्त्रिंशः क्रूरखड्गयोः ।
निकाशस्तु प्रकाशे स्यात्सदृशे रहसि स्मृतः ।
निर्वेशो भोगभृतयोः शिशावज्ञेऽपि बालिशः ।
;c{इति त्र्यक्षरशान्ताः ।}
;v{चतुरक्षरशान्ताः}
जीवितेशः पतौ काले जीवातौ जीविताधिपे ।
;l{1825}
उपस्पर्शः स्पर्शमात्रे स्नानाचमनयोरपि ।
अपदेशः पदे लक्ष्ये स्यात्प्रसिद्धनिमित्तयोः ।
औदार्यशौर्यधैर्येषु निःसीमव्यपदेशयोः ।
आश्रयाशो वीतिहोत्रे पुमानाश्रयबाधके ।
लतावंशस्तु वेत्रे स्याद्वल्लीसंघेऽपि च त्रिषु ।
;c{इति चतुरक्षरशान्ताः ।}
;k{षान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरषान्ताः}
;l{1830}
षः पुमान्विषये स्वर्गे षा श्रियां षं विरामके ।
गर्भमोक्षे मर्षणे च परोक्षश्रेष्ठयोस्त्रिषु ।
त्विड्दीप्तौ व्यवसाये च जिगीषायां च धन्वनि ।
;c{इत्येकाक्षरषान्ताः ।}
;p{0087}
;v{द्व्यक्षरषान्ताः}
वृषो धर्मबलीवर्दश्रेष्ठमूषिकराशिषु ।
शुक्रले च पुमान्स्त्री तु कपिकच्छ्वाटरूषयोः ।
;l{1835}
सुरसंघेऽक्ष्णि जिष्णौ च तुरंगे जलजेऽपि च ।
शृङ्ग्यामपि वृषा स्त्री स्याद्व्रतिनामासनं वृषी ।
कर्षूर्वार्ताकरीषाग्निलेखनेषु च खातने ।
कुल्यायां तु कर्षू चाथ कर्षस्तु कर्षणे फले ।
वर्षस्तु वृष्टावब्दे स्याल्लोके धात्र्यंशमेघयोः ।
;l{1840}
क्लैब्यजम्बूद्वीपयोश्च विषं गरलवारिणोः ।
उषानिरुद्धपत्न्यां च कालभेदेऽपि पुंसि वा ।
प्रेषः प्रैषः प्रेषणे स्यान्मर्दनोन्मानमानयोः ।
श्लेषः स्यादुभयार्थे च अलाताङ्गारयोः पुमान् ।
कोषोऽस्त्री कुड्मले खड्गपिधानेऽर्थौघदिव्ययोः ।
;l{1845}
दोषः स्याद्दूषणे पापे दोषा रात्रौ भुजेऽपि च ।
शेषोऽप्रधानेऽनन्ताख्ये त्रिषु स्यादवशेषिते ।
शेषा प्रसादनिर्माल्याक्षतादानेषु तु स्त्रियाम् ।
तूष्णीमर्थे सुखे जोषं पुण्यकालाब्दयोर्विषुः ।
;c{इति व्द्यक्षरषान्ताः ।}
;v{त्र्यक्षरषान्ताः}
महीषी राजपत्न्यां च महिषस्य च योषिति ।
;l{1850}
पुरुषो मानवे सांख्ये ज्ञे च पुंनागजीवयोः ।
पुराणपुरुषेऽपि स्यान्नृमाने पौरुषं त्रिषु ।
पुंभावे तत्क्रियायां च प्रभावे संततावपि ।
आमिषं सुन्दराकाररूपादिविषये भवेत् ।
संभोगलोप(भ?)योर्मांसे पुंसि चोत्कोचलाभयोः ।
;l{1855}
पारावारे च कनके निकषात्म(षोश्म)परीक्षके ।
;p{0088}
अभीषुः प्रग्रहे रश्मौ विषेशोऽवयवे नवे ।
निखिलातिशयाव्यक्तद्रष्टव्योत्तमवस्तुषु ।
उष्णीषस्तु शिरोवेष्टे किरीटे पुंनपुंसकम् ।
आकर्षः शारिफलके द्यूतेऽक्षे कार्मुकेऽपि च ।
;l{1860}
किल्बिषं त्वपराधे स्यान्नपुंसि दुरिते रुजि ।
शुश्रूषा श्रोतुमिच्छायां परिचर्याप्रधानयोः ।
शैलूषो दारजीवे स्यात्किराते नटबिल्वयोः ।
;c{इति त्र्यक्षरषान्ताः ।}
;v{चतुरक्षरषान्ताः}
सुरे मत्स्ये चानिमिषो नन्दिघोषो रथे पुमान् ।
अर्जुनस्य च शङ्खे च वृषभेन्द्रस्य गर्जने ।
;l{1865}
आत्मघोषो वायसे स्यादात्मस्तुतिपरेऽपि च ।
;c{इति चतुरक्षरषान्ताः ।}
;k{सान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरसान्ताः}
सः पुंस्युमासुते वायौ देहभाःश्रीद्रुवाजिषु ।
सं पक्षिस्यन्दने क्लीबे ज्ञाने ध्याने निवारणे ।
सू प्रेरणे गर्भमोक्षे सेऽभिधेये च सेवने ।
सत्सत्ये विदुषि श्रेष्ठे साधौ क्लीबमुडौ त्रिषु ।
;c{इत्येकाक्षरसान्ताः ।}
;v{द्व्येकाक्षरसान्ताः}
;l{1870}
हंसः सूर्ये मरालेऽश्वे यतौ च परमात्मनि ।
श्रेष्ठे निर्लोभनृपतौ शरीरमरुदन्तरे ।
मत्सरे मन्त्रभेदे च विष्णौ राजादिपूर्वके ।
हिंसा चौर्ये ताडने स्यादन्योपद्रवबन्धयोः ।
वेधाश्चतुर्मुखे विष्णौ पण्डितेऽपि प्रचक्ष्यते ।
;p{0089}
;l{1875}
स्त्री त्वाशीः सर्पदंष्ट्रे हिताशंसायामनुग्रहे ।
हासो हास्यरसे शीघ्रगमनानन्दयोरपि ।
वसुर्वृद्धौ धने रत्नेऽनले मधुरहट्टयोः ।
योक्त्रे रश्मौ धनाध्यक्षे देवभेदे च वाच्यवत् ।
ज्योतिः प्रकाशनक्षत्रदृक्सूर्याग्निशिखासु च ।
;l{1880}
पुष्पार्थाध्वरपाषाणवेदाङ्गेषु विधावपि ।
धनुः प्रियालवृक्षे च राशिभेदे शरासने ।
धनुर्धरे च शूरे च छन्दः पद्याभिलाषयोः ।
वेदे वाक्ये वृत्तभेदे उत्सवेऽपि नपुंसकम् ।
रसो वीर्ये गुणे रागे शृङ्गारादौ द्रवे विषे ।
;l{1885}
जलेऽङ्गधातौ गन्धे च तिक्तादौ पारदे धने ।
आस्वादनेऽथ स्रोतः स्यादिन्द्रिये निम्नगारये ।
अर्चिर्मयूखशिखयोस्तमस्तिमिरवेलयोः ।
गणे राहौ च मायायां ज्ञानेऽपि परिकीर्त्यते ।
रजस्तु कौसुमे रेणौ गुणधूलीन्द्रियेषु च ।
;l{1890}
स्त्रीणामृतौ च न्यासस्तु निक्षेपार्पणसद्मसु ।
दाने च मन्त्रभेदेऽथ भाषितौषधयोर्वचः ।
तेजो बीजे प्रतापे च प्रभायां परमात्मनि ।
कोशदण्डे मयूखेऽग्नावंशे सूर्ये बलेऽपि च ।
वत्सस्तर्णकपुत्रादौ वर्षे च कुटजे पुमान् ।
;l{1895}
विष्णोर्वक्षसि वत्सं स्यात्तरश्च बलरहंसोः ।
तपश्चान्द्रायणादौ स्याद्धर्मे लोके हुताशने ।
माघे ग्रीष्मे धर्मराजे क्लेशे च शिशिरेऽपि च ।
वयः पक्षिणि बाल्यादौ सामर्थ्येऽवयवे नपुम् ।
रेतः स्यादिन्द्रिये स्वर्णे निर्यासे स्वादनेऽमृते ।
;l{1900}
शब्देऽथ ओजो दीप्तौ च बले तेजसि पुंस्ययम् ।
अवष्टम्भे च धातूनां विषमर्क्षेऽपि कथ्यते ।
प्रसूर्जनन्यां बडबायां लतायां स्त्रियां मता ।
;p{0090}
वर्चः पुरीषे दीप्तौ च रूपे विद्वांस्तु पण्डिते ।
प्राप्ते चात्मविदि स्याच्च महश्चोत्सवतेजसोः ।
;l{1905}
सहो बले सहा मार्गे हेमन्तज्योतिषोः पुमान् ।
हासयुक्ते चाथ नभाः श्रवणावपि कथ्यते ।
नभो व्योम्नि नपुं मेघे घ्राणे पुंसि पतद्ग्रहे ।
मृणालसूत्रे वर्षासु स्यादोकस्त्वाश्रये गृहे ।
पिके पयो जले क्षीरे ज्यायान्वृद्धप्रशस्ययोः ।
;c{इति व्द्यक्षरसान्ताः ।}
;v{त्र्यक्षरसान्ताः}
;l{1910}
सारसः कमले शुभ्रे हंसे च जलपक्षिणि ।
गोनर्दामैथुनीकामिष्वपुंसि तमसोऽस्त्रियाम् ।
नदीभेदेऽन्धकारे च श्रीवत्सस्त्वावृतौ बिले ।
आहसो ललिते कृष्णे सुमनाः कुसुमे बुधे ।
मालत्यां त्रिदशे चाथ कनीयाननुजाल्पयोः ।
;l{1915}
अतियूनि स्त्रियां कामिन्युत्के मेथुनिभूतयोः ।
कृष्णातीरे च वाञ्छायामौत्सुक्ये लालसा द्वयोः ।
याच्ञायामतिशङ्कायां रभसो वेगहर्षयोः ।
मानसस्तद्भवे स्वान्तेऽप्यञ्जसा तत्त्वतूर्णयोः ।
पुंस्युत्तंसः कर्णपूरे शेखरे वा नपुंसकम् ।
;l{1920}
दिवौकाश्चातके देवे स्यान्नक्षत्रकुरङ्गयोः ।
स्त्रीलिङ्गे रोदसी भूम्यामन्तरिक्षे नपुंसि वा ।
बीभत्सः स्याद्रौद्ररसे हिंस्रे च विकृतेऽपि च ।
वरीयांस्तूरुवरयोः साधीयान्साधुबाढयोः ।
पीनसं स्याद्रोगभेदे राक्षसोऽसृक्पवर्षयोः ।
;c{इति त्र्यक्षरसान्ताः ।}
;p{0091}
;v{चतुरक्षरसान्ताः}
;l{1925}
विश्वावसुर्वर्षभेदे गन्धर्वेऽपि च पुंस्ययम् ।
आङ्गीरसस्त्वब्दभेदे मुनिभेदे तदीरितम् ।
अवतंसः कर्णपूरे शेखरे पुंसि वा भवेत् ।
कुम्भीनसो भुजंगे स्यात्स्त्रियां लवणमातरि ।
मदालसा दैत्यवध्वां चन्द्रहासोऽसिमात्रके ।
;l{1930}
राजरावणयोश्चाथ सूर्ये वह्नौ विभावसुः ।
कुकलासोऽनेकवर्णे जन्तुभेदेऽपि कीर्तितः ।
;c{इति चतुरक्षरसान्ताः ।}
;k{हान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरहान्ताः}
हः शंकरे हरे हंसे रणरोमाञ्चवाजिषु ।
गर्भे प्रचेतसि स्त्री तु हा त्यागे गतिवीणयोः ।
हं क्लीबमस्त्रसुखयोः क्वणिते मणिरोचिषि ।
;l{1935}
परब्रह्मामन्त्रणयोस्त्रिषु तून्मत्तहास्ययोः ।
हेतुसंबोधनेऽपि स्यात् हा स्त्रियां परिदेवने ।
हुं वितर्के परिप्रश्ने न्यासे च भयदानयोः ।
ही विस्मये विषादे च हि हेताववधारणे ।
;c{इत्येकाक्षरहान्ताः ।}
;v{द्व्यक्षरहान्ताः}
ग्रहोऽवग्रहनिर्बन्धग्रहणेषु रणोद्यमे ।
;l{1940}
सूर्यादौ पूतनादौ च सैंहिकेयेऽपि तत्त्रिषु ।
पत्नीमन्दिरयोश्चाथ स्नेहस्तु लेपसौहृदे ।
नवनीतेऽप्यहिर्वृत्रासुरे सर्पे च दुर्जने ।
बर्हः पर्णे मयूरस्य पिञ्छे हाहा निवारणे ।
खेदे मोदे च गन्धर्वे हूहू चापि प्रकम्पने ।
;l{1945}
व्यूहस्तु सेनाविन्यासे चोत्प्रेक्षावृन्दयोः पुमान् ।
;p{0092}
कुहूः स्यात्कोकिलालापनष्टेन्दुकलयोरपि ।
अहो बतानुकम्पायां खेदे संबोधनेऽह्नि च ।
सह साकल्यसादृश्ययौगपद्यसमृद्धिषु ।
गुहस्तु षण्मुखेऽपि स्याद्देवखातबिले गुहा ।
;c{इति द्व्यक्षरहान्ताः ।}
;v{त्र्यक्षरहान्ताः}
;l{1950}
विग्रहः कलहे देहे कोपे विस्तारभागयोः ।
तुलासूत्रेऽश्वादिरश्मौ प्रग्राहः प्रग्रहोऽपि च ।
द्वार्यापीडे क्वाथरसे निर्यूहो नागदन्तके ।
वरस्त्रियां स्यादारोहो हलाहश्चित्रवर्णके ।
अहहेत्यद्भुते खेदे प्रवाहो जववेगयोः ।
;l{1955}
सहस्रबाहुर्बाणेऽर्के कृतवीर्यसुतेऽपि च ।
;c{इति त्र्यक्षरहान्ताः ।}
;v{चतुरक्षरहान्ताः}
परिबर्हस्त्रपार्हेऽर्थे पुंसि स्यात्तु परिच्छदे ।
पत्नीपरिजनादानमूलशापाः परिग्रहाः ।
तमोपहो दिवानाथे वीतिहोत्रे निशाकरे ।
;c{इति चतुरक्षरहान्ताः ।}
;k{ळान्तवर्गः}
;c{एकाक्षरळान्तमप्रसिद्धम् ।}
;v{द्व्यक्षरळान्ताः}
पाळिरश्रौ प्रदेशेऽङ्के रेखायां स्यात्त्सरुच्छदे ।
;l{1960}
नळस्तु तृणभेदेऽब्दे कपीन्द्रे भूपतावपि ।
काळिश्चामरदण्डे च जरादिश्लथचर्मणि ।
वळिर्मध्यमरेखोर्मिजीर्णत्वग्गृहदारुषु ।
निम्नोन्नते च वक्रे च रचनायामपीष्यते ।
मौळिः किरीटे धमिल्ले जटायामथ पन्नगे ।
;p{0093}
;l{1965}
दुष्टदन्तावळे व्याळ अळिः पङ्क्तौ च वृश्चिके ।
भृङ्गे वयस्यां भूमौ स्यात्केळिस्तु परिहासके ।
;c{इति व्द्यक्षरळान्ताः ।}
;v{त्र्यक्षरळान्ताः}
सरळो रसिके रज्जौ बहुळः कृष्णपक्षके ।
नक्षत्रेऽग्नौ पर्णभेदे गवि स्त्री मङ्गळः कुजे ।
शुभे तु मङ्गळं प्रोक्तं काहळो दुर्जनेऽपि च ।
;l{1970}
काहळी वाद्यभाण्डे स्यान्नपुंसि भृशशुष्कयोः ।
प्रवाळोऽस्त्री किसलये वीणादण्डे च विद्रुमे ।
कराळो दन्तुरे तुङ्गे विकृतोज्ज्वलयोरपि ।
विग्रहे भीषणे चाथ वञ्चुळः स्थलवेतसे ।
वानीरे द्रुमभेदे स्याद्विरळं तु तनावपि ।
;l{1975}
निचुळो हिञ्जुले पद्मेऽप्यस्त्री मधुफलेऽपि च ।
हिन्ताळ उल्लसत्पूगे वकुळोऽशोकपूगयोः ।
कर्पूरधूल्यां द्राक्षादिमधुपूरे तु दोहळम् ।
पिङ्गळो वर्णभेदे स्याद्वर्षभेदेऽपि कथ्यते ।
महिळा तु द्रुभेदे स्यात्स्त्रीभेदेऽपि च कथ्यते ।
;l{1980}
कदळी वैजयन्त्यां च रम्भायां च मृगेऽपि च ।
;c{इति त्र्यक्षरळान्ताः ।}
;v{चतुरक्षरळान्ताः}
बृहन्नळा तृणे पुंसां स्त्रीवेषे शतपर्वणि ।
वर्णावळी मातृकायां तथा स्याद्गमनेऽपि च ।
अरिकेळिः शत्रुलीलास्त्रीरत्योश्चापि कीर्तितः ।
सुगन्धे स्यात्परिमळो महानाळोऽञ्जनद्युतौ ।
;c{इति चतुरक्षरळान्ताः ।}
;p{0094}
;k{क्षान्तवर्गः}
;v{एकाक्षरक्षान्ताः}
;l{1985}
क्षः संरोधे विरोधे च क्षेमदुःस्वप्नयोश्च ना ।
क्षा स्त्री क्षमायां निद्रायां क्षं क्लीबे क्षेत्ररक्षसोः ।
;c{इत्येकाक्षरक्षान्ताः ।}
अक्षो द्यूते वरूथाङ्गे नयवादौ विभीतके ।
कर्षे व्याप्तौ कृषे चक्रे आधारव्यवहारयोः ।
आत्मजे पाशके दैत्यभेदे चेन्द्रियवालयोः ।
;l{1990}
ध्वाङ्क्षः काके बके वक्षः कर्षे वत्से विभूषणे ।
कक्षः पार्श्वे परीधाने पश्चादञ्चलपल्लवे ।
बाहुमूले तृणे सौरभे शुष्कनववीरुधोः ।
स्त्रियां ग्रहणिकाकाञ्चीप्रकोष्ठग्रहरज्जुषु ।
स्पर्धापदोः स्यान्दनस्य भागे दक्षः प्रजापतौ ।
;l{1995}
पटौ हरवृषे ताम्रचूडे वह्नौ द्रुमे मुनौ ।
स्त्रियां भुव्यधि(?)पक्षस्तु मासार्धे ग्रहपार्श्वयोः ।
केशादेः परतो वृन्दे बले सखिसहाययोः ।
पतत्रचुल्लिरन्ध्रेषु देहाङ्गे राजकुञ्जरे ।
साध्ये विरोधे भित्तौ स्यात्परतन्त्रे कुचेऽपि च ।
;l{2000}
प्रेक्षा तु नृत्ते प्रज्ञायामीक्षणे चाथ सेवने ।
भिक्षा भृतौ च याच्ञायां नपुं भिक्षितवस्तुनि ।
न्यक्षः परशुरामे स्यात्त्रिषु कार्त्स्न्यनिकृष्टयोः ।
रूक्षः स्यात्पादपेऽप्रेम्ण्यचिक्कणे पौरुषेऽपि च ।
शिक्षस्तु दण्डने चाथ चक्षुरीक्षणनेत्रयोः ।
;c{इति व्द्यक्षरक्षान्ताः ।}
;p{0095}
;v{त्र्यक्षरक्षान्ताः}
;l{2005}
प्रत्यक्षेऽधिकृतेऽध्यक्षो गवाक्षो जालके कपौ ।
रक्ताक्षी स्याद्वर्षभेदे ताम्रनेत्रस्त्रियामपि ।
;c{इति त्र्यक्षरक्षान्ताः ।}
;v{चतुरक्षरक्षान्ताः}
छायावृक्षो नमेरौ स्यान्महिषाक्षस्तु गुग्गुलौ ।
दिव्यचक्षुर्ज्योतिषिके पार्थात्मज्ञानिनोरपि ।
कमलाक्षः पद्मबीजे विष्णावपि पुमान्भवेत् ।
;l{2010}
मल्लिकाक्षः पक्षिभेदे नीलाक्षेन्द्रायुधे पुमान् ।
;c{इति चतुरक्षरक्षान्ताः ।}
;c{इति राघवीयनानार्थमञ्जर्यामेवं वर्गाः परिसमाप्ताः ।}
;c{या राघवकृता श्रेष्ठा मातृकावर्गसंयुता ।}
;c{सैकाक्षरादिसंयुक्ता पूर्णा नानार्थमञ्जरी ।}